ساعت نیا ناشر رسمی کتاب نمایشگاه ایران پلاست 2014 است و به همین سبب با او در باره ویژگی های این دوره و نیز احوال این روزهای صنعت گفت و گو کردیم.
کتاب نمایشگاه یکی از مهمترین بخش های نمایشگاه است و همیشه توجه زیادی هم به آن می شود، یک ماه تا برگزاری نمایشگاه،کتاب در چه مرحله ای قرار دارد؟
به طور معمول کتاب های نمایشگاهی از دو بخش دایرکتوری و‌آگهی هاتشکیل می شوند. بخش اطلاعات شرکت ها به دلیل ثبت کاملا الکترونیکی آنها در سال جاری، هنوز توسط ستاد برگزاری در حال پالایش و پردازش است و مذاکره شرکت کنندگان برای تعیین سطح حضور آنها در کتاب هم کماکان ادامه دارد و بنابراین هنوز ما اطلاعاتی برای جمع بندی و مقایسه نداریم. در رابطه با آگهی ها هم، به دو دلیل، هنوز خیلی قابل مقایسه با تولید سال های قبل نیست: اولا) امسال تعداد ویژه نامه ها و کتاب هایی که قرار است به عنوان کتاب نمایشگاه چاپ شوند، زیاد تر شده، که مهم هم نیست و خدا را شکر، ثانیا) برخی ها بی اخلاقی کرده و در تماس با غرفه گزارها خودشان را نماینده صنایع پلاستیک معرفی می کنند، اما بعدا آگهی های این غرفه گزارها از جاهای دیگر سر در می آورد. این موضوع تاسف آور است ولی کاریش نمیشود کرد. بنابراین در مورد آگهی ها هم هنوز مقایسه ای ندارم.
کتاب این دوره چه ویژگی هایی دارد ؟
تصمیم داریم برخلاف روشی که دارد در کمال تاسف در نمایشگاههای ایرانی باب می شود و می رود که یک فرهنگ غلط دیگر هم به فرهنگ نمایشگاهی ما از این طریق اضافه شود، یعنی چاپ کتاب های نمایشگاهی در قطع آ4 و بسیار ضخیم و سنگین که اصلا به درد بازدید کننده نمی خورد، کتاب نمایشگاه سالجاری را در دو جلد فارسی و لاتین و سبک (از نظر وزنی و در قطع قابل استفاده برای بازدید کنندگان چاپ کنیم، که البته هردو کتاب هم به هم وابسته هستند. ترتیبی هم برای سی دی مربوط به آن داده ایم که قرار است بسیار شیک و زیبا و قابل استفاده تر باشد. علاوه بر آن، در این دوره برای طبقه بندی اطلاعات شرکت ها از کدینگ یکپارچه یورومپ (Euromap) که در استاندارد متداول نمایشگاه K و سایر کشورهای اروپاییست ، استفاده شده است. این استاندارد دسترسی به اطلاعات را راحت تر و سریع تر کرده و سبب اجتناب از درج اطلاعات اشتباه می شود.
این کدها در جست و جوی محصولات هم به شرکت کنندگان کمک می کند ؟
شرکت کنندگان می توانند تا 20 نوع محصول را در قالب این کدها معرفی کنند.یکی دیگر ازمزایای استفاده از این کدها آشنا شدن تولیدکنندگان کشور با استانداردهای بین المللی است و در فرصت های مشابه توان حضور شرکت های ایرانی را افزایش می دهد .
از صنعت چه خبر ؟ به نظر شما در فاصله میان دو نمایشگاه چه اتفاق خوبی برای صنعتگران ایرانی روی داده است ؟
از منظر کلان اگر به صنعت نگاه کنید تحول چشمگیری روی نداده ، ولی بالاخره همیشه و همه جا علاقمندانی هستند که برای پیشرفت دل می سوزانند . به نظر من در بعضی حوزه ها مثل تجهیزات آزمایشگاهی خیلی پیشرفت های خوبی داشته ایم ، در ماشین سازی هنوز امثال آقای شاکری دارند جلو می روند و زحمت می کشند و واقعا ماشین داخلی تولید می کنند. در بخش مواد افزودنی پیشرفت های زیادی در حد بی نیازی به واردات داشته ایم. اما تحولاتی چشمگیر نداشته ایم. مثلا یکی از جدی ترین کمبودهای ما در صنعت پلاستیک کشورمان، رفتن به سمت تولیدات میکرو اینجکشن و میکرو اکستروژن است. من نمیدانم چرا هیچکس هیچ رقبتی برای رفتن به این سمت و سو ندارد؟ مثلا چرا ما نباید قطعات ریز سمعک، ساعت، تلفن همراه، بردهای الکترونیک از پلاستیک، لوله های ظریف سوخت موتورهای خودرو و نظایر آنها را تولید کنیم؟
به نظر می رسد که اتحادیه ها و تشکل های صنفی به مراتب تخصصی تر و متنوع تر می شوند ، آیا در کارکرد آنها هم تفاوتی حاصل شده ؟
من گمان می کنم که در این حوزه هم پاشنه همچنان بر همان در می چرخد و کارکرد واقعی تشکل ها محقق نشده و فقط تعداد کمی آنها رشد کرده. البته، برخی از تشکل های تازه تاسیس مثل انجمن تولید کنندگان ظروف یکبار مصرف ، و مستربچ ، دارند خوب کار می کنند و برای همگرا شدن اعضای خود بیشتر تلاش می کنند.
به نظر شما چرا ما هنوز نتوانسته ایم صادرات را در صنعت پلاستیک به یک جریان تبدیل کنیم ؟
برای اینکه صادرات در این صنعت محصول برنامه ریزی نیست و حاصل یک اتفاق است.
کدام اتفاق ؟
بازاریابی سنتی دوستان در سفر هایی که به خارج از کشور دارند. مثلا اگر دقت کنید، بیشتر دوستانی که مذهبی تر هستند، به دلیل سفرهای بیشتر به عتبات عالیات، به این کشورها صادرات دارند. برخی از دوستان که اهل سایر مقاصد توریستی و تفریحی هستند، معمولا به آن مقاصد صادرات دارند. من یک زمانی همین موضوع را سوژه یک مطالعه کردم، تمام هم شد و می خواستم آن را منتشر کنم، اما پشیمان شدم، زیرا دیدم بازهم ممکن است در موردش کج فهمی بشود. به هر حال، بازار صادرات محصولات پلاستیک ایران به کشورهایی گرم است که بیشتر محل رفت و آمد دوستان ما در صنعت است. اینها از نظر بنده یعنی یک اتفاق نه یک استراتژی و برنامه ریزی. صادرات جهانی هزینه هایی کلان دارد که یک شرکت خصوصی هرچقدر هم قدرتمند باشد به تنهایی از عهده اش بر نمی آید و همین موضوع یکی از نقدهای همیشگی من به عزیزانمان در مدیریت تشکل هاست. چرا ما نباید به کشورهای آفریقایی محصول صادر کنیم؟ یا چرا نمی توانیم محصولاتی را که به عراق صادر می کنیم به دیگرکشورهای همسایه مثلا افغانستان صادر کنیم؟ از نظر من به این دلیل که افغانستان نه امامزاده ومراکز زیارتی عادتی برای ایرانیان دارد، نه مراکز تفریحی درست و حسابی. اما دریغ که همین الان، پاکستان و هندوستان و چین و حتا ترکیه با این همه مسافت دارند به افغانستان انواع اجناس پلاستیک را صادر می کنند. به همین دلیل می گویم که صادرات فعلی ما حاصل اتفاقات است و نه یک برنامه ریزی منسجم.
به نظر شما چه باید کرد ؟
باید نهادهای تخصصی بازرگانی درست کرد . شرکت های سهامی تخصصی که محصولات تولیدکنندگان را در سطح جهانی بازاریابی کنند . شما ببینید ما می توانستیم در قالب سازی با پرتغالی ها رقابت کنیم، اما عملا این صنعت از بین رفت. می توانستیم در صنعت ماشین سازی صادرات داشته باشیم، اما این صنعت هم از بین رفت. حتا در قطعه سازی هم توان رقابت با خیلی از کشورها و امکان صادرات را داشتیم، اما اشتیاهاتی جبران ناپذیر بخش های گوناگون صنعت را از بین برد. قالب سازهای ما گفتند، چرا ما قالب درست کنیم، بدهیم یک عده دیگر قطعه بزنند. پس آنها شدند قطعه ساز. برخی از قطعه سازها هم شدند قالب ساز. حتا کلید نابودی صنایع ماشین سازی داخلی توسط قطعه سازهایی زده شد، که شدند واردکننده ماشین آلات، و برخی از آنها هم توان زیاد و صدایی بلند داشتند و به ناچار بهترین ماشین سازهای ما را تبدیل کردند به وارد کننده. بعد هم خود ماشین سازها (البته نه تمامی آنها) شدند قطعه ساز. آخر در کدام کشور دنیا صنعتگرانش چنین بلایی بر سر خود و صنعت شان می آورند؟ به عنوان یک نمونه، خودروسازهایی مثل بنز و بی ام دبلیو، بسیاری از قطعاتشان را به آفریقای جنوبی و حتا پاکستان سفارش می دهند ولی به قطعه ساز ایرانی نه .
به نظر شما چرا نمی دهند ؟
چون امکانات ما خوب معرفی نشده است . از یک طرف هم ما خودمان بازار قطعه سازی بی نظیرمان را نابود کردیم . قطعه سازان شدند قالب ساز ، قالب سازان و ماشین سازان هم شدند قطعه ساز و وارد کننده، هیچ کس کار خودش را انجام نداد ، و این صنعت در ایران تضعیف شد.
ما توان تولید رقابتی داریم ؟
بله . بینید همانطور که ما الان تک و توکی صادرکننده های موفقی داریم مثل سنی پلاستیک، پلاستیک کار، پیکره، سبلان پلاستیک و... ما می توانیم در سطحی بسیار وسیع تر محصولات صادراتی تولید و صادر کنیم، ولی در حال حاضر برنامه ریزی و دانش اقتصادی برای قیمت گذاری درست ، بازاریابی و .. نداریم . مثلا اکثر قطعه سازهای ما به حاشیه اندک سود رضایت نمی دهند. قیمت زمین و سوله و تجهیزات را می خواهیم همراه با تورم 30 درصدی در قیمت گذاری محصول محاسبه کنیم خب این امر در دوره های کوتاه زمانی جواب نمی دهد و نمی توانیم قیمت رقابتی بدهیم.
این چرخه کجا باید شکسته شود، آیا درست شدنی نیست ؟
به نظر من هرگز برای هیچ کاری دیر نیست. حتما شدنی است. اما فرهنگ سازی می خواهد و برنامه ریزی. ببینید ما در ایران همین الان 23 تشکل در این صنعت داریم، که بعضا با هم درگیرند و رقابت می کنند. پاکستان، فقط یک تشکل دارد. ما این همه امکانات داریم، به علاوه سابقه طولانی در قالب سازی و قطعه سازی و ماشین سازی و نزدیک سه دهه تولید مواد اولیه، و پاکستان هیچیک از اینها را ندارد، اما می بینیم که همان کشور مناقصه شرکتی مثل آدیداس با سخت گیری های فیفا را حتا در برابر رقیبی مثل چین برنده شده و توپ های همین جام جهانی اخیر راتولید می کند، و ما فقط ادعا داریم و یکسره دنبال این هستیم که رانت مواد چه می شود؟ در کجای دنیا یک همچین مذاکراتی بین قطعه سازها و پتروشیمی ها می شود و چنین توقعاتی مطرح می شود؟ ما باید برای بالا بردن سرانه مصرف که تولید را شکوفا می کند، تلاش کنیم. این می تواند خود به خود خیلی از این مشکلات را حل کند. بخشی مهم از کارهای زیرساختی و از جمله فرهنگ سازی هم کار دولت هاست، و باید سیاست هایی را برای تغییر فضا و جهانی کردن صنعت پلاستیک و حتا افزایش سرانه مصرف محصولات پلاستیکی به کار بندد.