به گزارش خبرنگار نیپنا، فعالان بازار پروپیلن اروپا از تاریخ شنبه دهم تا سه شنبه سیزهم مهرماه در پنجاهمین نشست سالانه انجمن پتروشیمی اروپا (EPCA) گرد هم آمدند و همانطورکه انتظار می رفت بیشتر بحث ها متمرکز بر وضعیت عرضه این محصول در ادامه سال جاری میلادی، پیش بینی ها برای سال 2017 و تاثیر آن بر قیمت های اسپات (تک محموله ای) و قرادادهای آتی بود پس از 18 ماه پر تلاطم برای بازار پروپیلن اروپا بود.
در سال 2015 بروز یک رشته حوادث غیر مترقبه و خارج شدن بسیاری از واحدهای پروپیلن قاره سبز از مدار تولید، کمبود قابل ملاحظه عرضه این محصول را در پی داشت و سبب شد قیمت آن در بازار اروپا به بالاترین سطح نسبت به سایر نقاط جهان برسد. همین موضوع قدرت رقابت پذیری بسیاری از تولیدکنندگان مشتقات و صنایع پایین دستی این قاره را شدیدا تحت تاثیر قرار داد.
از این رو، بسیاری از تولیدکنندگان مشتقات غیر پلیمری مصرف پروپیلن خود را کاهش دادند تا آنجا که سبب شد برای مدتی نسبتا طولانی قیمت های اسپات این محصول 40 تا 45 درصد پایین تر از قیمت های قرارداد (contract price) قرار بگیرد.
انتظار می رفت با در مدار تولید قرار گرفتن طرح های توسعه ای برای افزایش ظرفیت تولید پروپیلن در آسیا و ایالات متحده و کاهش تعداد عملیات تعمیر و نگهداری واحدهای تولید این محصول در سال جاری میلادی، تا حدودی مشکل کمبود عرضه بهبود یابد؛ با این حال به نظر می رسد در پی بروز مجموعه ای از مسائل پیش بینی شده و پیش بینی نشده نظیر اعتصابات در فرانسه، به تعویق افتادن زمان بهره برداری از پروژه های جدید در خارج از اروپا و عدم موفقیت بسیاری از واحدهای تولیدی برای افزایش توان عملیاتی خود، وضعیت نامطلوب عرضه جهانی پروپیلن حداقل در میان مدت همچنان ادامه یابد.
در نتیجه همین روند قیمت های اسپات این محصول در بازار اروپا رشد دو رقمی را تجربه کرد و محموله های وارداتی نیز در سطحی بسیار بالاتر از قیمت های قرارداد قرار گرفتند. این در حالیست که قیمت های جهانی به مراتب پایین تر بودند.
اگر چه کمبود عرضه پروپیلن در بازار اروپا، خریداران را واداشت تا به منظور تامین نیاز قاره سبز، به بازارهای دیگر روی بیاورند؛ با این حال به نظر می رسد شرایط برای آربیتراژ این محصول از آسیا و ایالات متحده چندان مساعد نیست. همین موضوع آزادی عمل بیشتری در زمینه قیمت گذاری به عرضه کنندگانی که قادر به تهیه این محصول باشند؛ می دهد.
برخی کارشناسان معتقدند که در حال حاضر بحث کمبود عرضه و نه قیمت مهمترین چالش بازار اروپا به شمار می رود. معامله کنندگان پروپیلن مستقر در اروپا نیز تایید می کنند که تهیه این محصول از بازارهای مختلف در شرایط فعلی کار دشواریست. با این همه انتظار می رود به زودی واردات یک محموله سه هزار تنی پروپیلن گرید پالایشگاهی از برزیل موقتا از فشار کمبود عرضه این محصول در بازار اروپا بکاهد. از لحاظ قیمتی، واردات پروپیلن از آسیا محتمل تر به نظر می رسد. با این حال هم اکنون بازار آسیا نیز مشابه اروپا با مشکل کمبود عرضه مواجه است. از این رو شرایط برای آربیتراژ این محصول فراهم نیست.
عدم اطمینان در مورد نرخ عملیات (global operating rates) واحدهای تولید پروپیلن جهان درسال 2017 و نشانه هایی از در پیش بودن یک رشته عملیات تعمیر و نگهداری طولانی تر واحدهای کراکر در سال آینده میلادی نسبت به سال 2016 سبب می شود در آینده فروشندگان و عرضه کنندگان این محصول دست بالا را در تعیین شرایط و قیمت قراردادهای آتی داشته باشند. انتظار می رود با اوج گرفتن عملیات تعمیر و نگهداری در فاصله ماه های مارس تا مه سال 2017، بحران کمبود عرضه تشدید شود.
فعالان بازار معتقدند که عملیات تعمیر و نگهداری سنگین پیش بینی شده برای واحدهای کراکر و تولید مشتقات در سال 2017، احتمالا هر گونه افت تقاضای فصلی را که معمولا در پایان سال و به دلیل کنترل ذخایر (inventory control) از سوی خریداران اتفاق می افتد؛ مانع می شود.
بنابر این پیش بینی می شود در بهترین حالت در سه ماهه چهارم امسال وضعیت عرضه در بازار به تعادل نسبی برسد. اما همچنان سایه کمبود عرضه به طور بالقوه بر بازار حاکم است.
از طرفی به دلیل آن که بسیاری از واحدهای کراکر در حال تغییر خوراک خود از نفتا به اتان هستند و این موضوع به کاهش حجم تولید پروپیلن دامن می زند؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند که در کوتاه مدت و میان مدت مشکل کمبود عرضه این محصول در اروپا تشدید خواهد شد.
اعلام اخیر شرکت بوریالیس مبنی بر آغاز مطالعات امکان سنجی برای ساخت یک مجتمع هیدروژن زدایی پروپان (PDH) در بلژیک که در صورت بهره برداری قادر به تولید سالانه 740 هزار تن پروپیلن است و انتظار می رود از سال 2021 شروع به کار کند؛ نشان از عزم شرکت های اروپایی برای رفع این مشکل و تقویت جایگاه خود در آینده بازار پروپیلن اروپا دارد.
همچنین پروژه احداث مجتمع تولید پروپیلن شرکت ZChP لهستان که از ظرفیت تولید 400 هزار تن در سال برخوردار است؛ به دلیل تغییراتی که در ماه فوریه در ساختار مدیریتی این شرکت رخ داد؛ به حالت تعلیق درآمد. پیشتر قرار بود عملیات ساخت و ساز مجتمع یادشده از نیمه اول سال جاری میلادی آغاز شود؛ اما تا کنون تاریخ جدید اعلام نشده است.
همچنین سخنگوی شرکت PDH Polska S.A. که از زیرمجموعه های ZChP به شمار می رود؛ در ماه سپتامبر اعلام کرد که در حال حاضر مشغول پیشبرد عملیات آماده سازی برای انجام طراحی پایه (FEED) واحدهای فرآوری، تاسیسات ذخیره سازی و زیرساخت های بندری هستیم.
در شرایط فعلی تنها نقطه روشن برای تولیدکنندگان مشتقات غیر پلیمری، قیمت های پایین تر این محصولات در اروپا در مقایسه با دیگر مناطق جهان است که امکان بهبود و افزایش صادرات اروپا را در این بخش فراهم می سازد.
پروپیلن یکی از محصولات کلیدی پتروشیمی به شمار می رود که به عنوان خوراک اولیه، در تولید پلیمرهای مختلف و محصولات میانی کاربرد دارد. پلی پروپیلن، آکریلونیتریل، پروپیلن اکسید، فنول، اکسوالکل، اسید آکریلیک، ایزوپروپیل الکل و الیگومرها، از مهمترین مشتقات این محصول به شمار می روند.