علی شاملو در گفتگو با خبرنگار نیپنا، بزرگ‌ترین مانع امروز تولیدکنندگان صنعت پلیمر را محدودیت واردات ماشین‌آلات و فرسودگی تجهیزات موجود دانست و گفت: بخش قابل‌توجهی از خطوط تولید، سال‌هاست نوسازی نشده و همین فرسودگی، کیفیت محصولات را کاهش داده و توان رقابتی تولیدکنندگان ایرانی را در بازار داخلی و به‌ویژه صادراتی تضعیف کرده است.
وی افزود: تولیدکننده‌ای که هنوز با دستگاهی ۳۰ ساله کار می‌کند، شانسی برای رقابت با رقیبی که از ماشین‌آلات مدرن چینی یا اروپایی استفاده می‌کند ندارد. این دستگاه‌های قدیمی از نظر کیفیت خروجی، یکنواختی محصول، مصرف انرژی، میزان ضایعات، خدمات پس از فروش و زمان تأمین قطعات یدکی، قابل‌مقایسه با تکنولوژی‌های جدید نیستند.
شاملو تأکید کرد: ماشین‌آلات نسل جدید افزون بر افزایش دقت و سرعت، امکان پایش هوشمند، کاهش توقفات خط، کاهش مصرف انرژی و تضمین کیفیت پایدار را فراهم می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از کارخانه‌های داخلی به‌دلیل محدودیت‌های وارداتی، نوسانات ارزی و نبود سیاست‌های حمایتی، مجبور به ادامه فعالیت با دستگاه‌هایی هستند که عملاً عمر مفیدشان تمام شده است.
وی ادامه داد: وقتی امکان نوسازی وجود ندارد، تولیدکننده نه می‌تواند هزینه تمام‌شده را کاهش دهد، نه می‌تواند کیفیت محصول را به استانداردهای صادراتی برساند. به همین دلیل، بخش بزرگی از ظرفیت صادراتی صنایع تکمیلی پتروشیمی استفاده نمی‌شود و رقبا بازارهای منطقه را به‌راحتی تصاحب می‌کنند.
قفل واردات ماشین‌آلات و پیامدهای آن بر تولید
شاملو با اشاره به این که حدود دو سال است که ثبت سفارش و تخصیص ارز برای واردات تجهیزات صنعتی متوقف شده است تصریح کرد: تولیدکننده حتی اگر ارز مورد نیاز خود را تأمین کرده باشد، باز هم نمی‌تواند دستگاه خریداری‌شده را وارد کشور کند.
وی افزود: این شرایط در تضاد کامل با شعارهای سالانه حمایت از تولید است. اگر ماشین‌آلات اساس و ستون تولید هستند، چه دلیلی دارد که واردات آن‌ها با این حجم از مانع‌تراشی اداری و ارزی مواجه باشد؟ چگونه می‌توان از تولید انتظار رقابت‌پذیری داشت، در حالی که ابزار تولید در گمرک یا کشور مبدأ متوقف مانده است؟
شاملو ادامه داد: مشکل تنها به ماشین‌آلات نو محدود نمی‌شود، حتی واردات دستگاه‌های دست‌دوم و مقرون‌به‌صرفه نیز با محدودیت‌های جدی مواجه است. بسیاری از تولیدکنندگان حاضرند دستگاه کارکرده خارجی بدون گارانتی خریداری کنند تا حداقل ظرفیت تولید خود را حفظ کنند، اما در همین مسیر نیز با موانع متعدد روبه‌رو شده‌اند.
دبیر انجمن ماشین‌سازان و تجهیزات پلیمری ایران، در ادامه ظرفیت سالانه ماشین‌آلات تزریق پلاستیک در کشور را حدود هزار تا هزار و پانصد دستگاه عنوان کرد و در مقایسه کیفیت تولید داخلی با نمونه‌های خارجی گفت: ماشین‌آلات داخلی هنوز در بسیاری از شاخص‌ها توان رقابت با نمونه‌های چینی را ندارند. تکنولوژی اصلی ساخت این دستگاه‌ها در کشور موجود نیست و مهندسی معکوس کامل آن‌ها نیز در شرایط فعلی عملاً غیرممکن است.
شاملو با تاکید بر این که هر چند ساخت داخل و حمایت از آن با اهمیت است ولی گاهی مواقع این موضوع توجیه و صرفه اقتصادی ندارد گفت: برای مثال، دستگاه اکستروژنی خارجی که در یکی از شرکت های پتروشیمی با کیفیت بالا و عملکرد پایدار کار می‌کند، مشابه تولید داخل دارد ، اما از نظر کیفیت تنها یک‌دهم نمونه خارجی است، زمان تحویل آن پنج برابر طول می‌کشد، قیمت سه برابر است و عملاً خدمات پس از فروش ندارد. در چنین شرایطی چه دلیلی وجود دارد که تولیدکننده به جای نمونه خارجی، ماشین‌آلات داخلی را انتخاب کند؟
وی افزود: یکی از تولیدکنندگان ظروف پلی‌استایرنی که کیفیت برایش اهمیت بالایی دارد، به دلیل عدم یکنواختی تولید، نبود خدمات پس از فروش و تأخیرهای طولانی در تحویل، از خرید ماشین‌آلات داخلی منصرف شد و به سراغ نمونه‌های چینی رفت.
شاملو، با اشاره به اینکه صنعت از ظرفیت‌های موجود به‌درستی بهره‌برداری نمی‌کند، گفت: ما نیازی نداریم دوباره چرخ را اختراع کنیم؛ دنیا امروز به تکنولوژی‌های پیشرفته رسیده و ما می‌توانیم از همان فناوری‌های موجود استفاده کنیم. مسئله این است که به‌جای استفاده از تجربه جهانی، مسیرهای سخت و غیرعملی را تکرار می‌کنیم.
شاملو افزود: جالب است که حتی شرکت‌هایی مانند فولکس‌واگن، بنز، تسلا، پاناسونیک و فیلیپس از ماشین‌آلات چینی استفاده می‌کنند؛ نه صرفاً به‌دلیل قیمت کمتر، بلکه به‌خاطر تضمین کیفیت، پشتیبانی فنی، خدمات پس از فروش و ثبات عملکرد. وقتی بزرگ‌ترین برندهای دنیا به این جمع‌بندی رسیده‌اند، ما چرا نباید از این ظرفیت جهانی بهره ببریم؟
ضرورت نوسازی ماشین آلات جهت تقویت صادرات
دبیر انجمن ماشین‌سازان و تجهیزات پلیمری ایران، تأکید کرد: هر کارخانه‌ای که ماشین‌آلات خود را نوسازی کند، اشتغال صدها نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تضمین می‌شود. ماشین‌آلات مدرن نه‌تنها کیفیت محصولات را ارتقا می‌دهد، بلکه ظرفیت حضور ما در بازارهای صادراتی را چندین برابر می‌کند. صنایع پلیمر، خودروسازی، تجهیزات پزشکی، محصولات آرایشی و بهداشتی، چاپ و بسته‌بندی، لوازم خانگی، اسباب‌بازی و حتی صنعت برق قابلیت تبدیل شدن به پایه‌های قدرتمند صادراتی را دارند.
وی گفت: صادرات فعلی ما به‌دلیل نوسان کیفیت، نبود یکنواختی در تولید، و تأخیرهای طولانی در زمان تحویل، بسیار محدود است. مشتری خارجی به‌دنبال کیفیت ثابت، تکرارپذیری تولید و زمان‌بندی دقیق است؛ و همه این شاخص‌ها مستقیماً به تکنولوژی و سلامت ماشین‌آلات بستگی دارد.
شاملو یکی دیگر از چالش های این صنعت را «کمبود نیروی کار » عنوان کرد و توضیح داد : متاسفانه در حال حاضر نیروی جوان حاضر نیست در محیط‌های سخت تولید با دستمزد پایین فعالیت کند و ترجیح می‌دهد به مشاغل خدماتی بدون تخصص با درآمدبالاتر نسبت به کار در محیط کارخانه روی بیاورد.
او افزود: پیش‌تر با حضور نیروی کار افغان، دوره‌های آموزشی اپراتوری دستگاه‌های تزریق و اکستروژن برگزار می‌شد و نیروهای ماهر وارد خطوط تولید می‌شدند، اما امروز با خروج این نیروها و افزایش هزینه‌های زندگی، جذب نیروی کار متخصص و حتی ساده بسیار دشوار شده است
انجمن به دنبال احیای صنعت
شاملو در ادامه در تشریح فعالیت های انجمن توضیح داد: انجمن ماشین‌سازان و تجهیزات پلیمری ایران در دو بخش اصلی فعالیت می‌کند: نخست، تولید و تأمین ماشین‌آلات ساخت داخل؛ و دوم، واردات ماشین‌آلات خارجی مورد نیاز صنایع. اعضای انجمن شامل بزرگ‌ترین و معتبرترین برندهای فعال کشور هستند. پیش‌تر حتی نمایندگی شرکت‌های اروپایی نیز در میان اعضا حضور داشتند، اما به‌دلیل تحریم‌ها فعالیت بسیاری از آن‌ها متوقف شد.
وی با بیان اینکه فعالیت‌های انجمن در سه حوزه اصلی ماشین‌آلات تزریق پلاستیک،ماشین‌آلات اکستروژن و بادی، شامل خطوط چاپ، نایلون و فیلم‌های پلیمری و تجهیزات تکمیلی مرتبط با صنایع پلیمری. متمرکز است گفت: در انتخاب اعضای انجمن بسیار سخت‌گیر هستیم. افزایش تعداد اعضا هدف ما نیست، برای ما اعتبار، توان فنی و سالم‌بودن مجموعه‌های عضو اهمیت دارد. امروز بیش از ۹۵ درصد ماشین‌آلات پلیمری فعال در صنایع کشور و برندهای مطرح توسط اعضای انجمن تأمین می‌شود و این نشان‌دهنده جایگاه تخصصی و اثرگذار انجمن است.
شاملو تصریح کرد: «ماشین‌آلات تزریق پلاستیک کاربرد گسترده‌ای دارند؛ از تولید اسباب‌بازی و ظروف یک‌بارمصرف گرفته تا قطعات خودرو، لوازم خانگی، کابل و تجهیزات برق، تجهیزات پزشکی و دارویی و ده‌ها صنعت دیگر.