شرکت مدیریت صادرات (EMC)، شرکت‌های خصوصی یا دولتی هستند که برای چند تولیدکننده یا صادرکننده کالا به ویژه تولیدکنندگانی که واحد صادراتی مستقل ندارند، به عنوان بازوی صادراتی عمل می‌کند. وظایف و خدمات یک شرکت مدیریت صادرات عبارت است از:
• انجام مطالعات بازار خارجی، یافتن مشتریان خارجی و انتخاب مسیرهای فروش مناسب
• بازاریابی بین‌المللی، تبلیغات، برندینگ و ارتباط‌گیری با واردکنندگان خارجی
• مدیریت زیرساخت‌های صادرات شامل حمل‌ونقل، ترخیص گمرکی، مستندات صادراتی و غیره
• خدمات ملی از جمله تأمین مالی صادرات، مدیریت ریسک اعتباری مشتری خارجی و خرید محصول از تولیدکننده و سپس فروش به واردکننده خارجی
بر اساس ادبیات، می‌توان انواع شرکت‌های مدیریت صادرات را به صورت زیر تفکیک کرد:
1) عامل صادرات (Export-sales agent): به عنوان نماینده صادراتی عمل می‌کند به طوری که تجمیع تقاضا انجام می‌دهد اما تولید و صدور فاکتور و مدیریت ریسک عمدتاً با تولیدکننده است.
2) خرید و فروش (Exclusive-distributor / Buy-sell): از تولیدکننده خرید می‌کند و سپس به واردکننده می‌فروشد. در این مدل، ریسک با شرکت مدیریت صادرات است و قیمت‌گذاری را اغلب آن شرکت انجام می‌دهد.
3) مشاوره/خدمات (Consultant): در این حالت بیشتر نقش مشاور صادرات، خدمات بازاریابی، مستندسازی و لجستیک دارد و مالکیت کالا یا ریسک عمده را نمی‌پذیرد.
در دنیای امروز و با رقابت گسترده‌ای که میان تولیدکنندگان داخلی و خارجی به ویژه در حوزه محصولات کامودیتی در بازارهای هدف وجود دارد، بازرگانی یکپارچه و اهرم کردن عواملی به جز قیمت نظیر روش‌های فروش، کاهش ریسک، توافقات راهبردی سیاسی ـ اقتصادی، تولید یا سرمایه‌گذاری مشارکتی و غیره می‌تواند به حاشیه سود بالا و پایدار بنگاه کمک شایان توجهی کند.
صنعت پتروشیمی ایران علیرغم وجود شرکت‌های بازرگانی درون هر هلدینگ، همچنان خلأ بازرگانی یکپارچه در سطح برنامه‌ریزی تا عملیات کل صنعت را احساس می‌کند. رفع این چالش می‌تواند با تدوین راهبردهای تجاری در بالادست نظام سیاست‌گذاری بر اساس رابطه با کشورهای هدف و تعیین عوامل تنظیم‌گر در این زمینه، تا حدی مرتفع شود.
محمد جواد ساکت
رئیس کل تحقیقات بازار مدیریت برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی