ایران پلاست چهاردهم، مهمترین گردهمایی فعالان صنعت پتروشیمی، از بالادست تا پایین دست و صنایع تکمیلی، امروز یکشنبه نوزدهم بهمن ماه در شرایطی افتتاح می شود که صنعت پتروشیمی ایران جهش دوم خود را پشت سر میگذارد تا بزرگترین رشد این صنعت ارزش آفرین در تاریخ این صنعت در کشور حاصل شود. ایران پلاست، یادگار ماندگار مهندس محمدرضا نعمت زاده، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دوران قبلی وزارت مهندس بیژن زنگنه است که تلاش وافری برای توسعه صنعت پتروشیمی، هم در بالادست و هم در بخش صنایع تکمیلی انجام داد و در اواخر همان دوره مدیریت، در اوایل دهه 1380 خورشیدی، نمایشگاه ایران پلاست را ایجاد کرد تا همچنان به عنوان مهمترین مرکز تعامل فعالان صنایع پتروشیمی در کشور مطرح باشد. امسال نیز همچون سال گذشته، مراسم افتتاحیه رسمی نمایشگاه ایران پلاست که به دلیل پروتکل های بهداشتی دوران کرونا، مختصر خواهد بود، با حضور دو وزیر، وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار خواهد شد. اما اهمیت ایران پلاست در چیست؟
ایران پلاست و جهش دوم پتروشیمی
صنعت پتروشیمی ایران جهش دوم را تجربه می کند که نه تنها نقش صنعت پتروشیمی را به عنوان صنعتی ارزش آفرین پررنگتر می کند، بلکه روند توسعه صنعت را چه در بالادست و چه در بخشهای پایین دست و صنایع تکمیلی، تسریع خواهد کرد که حاصلش رشد اقتصادی، رونق و افزایش اشتغالزایی پایدار خواهد بود. صنعت پتروشیمی در ایران قدمتی نزدیک به شصت سال دارد. در دوران ابتدایی توسعه پتروشیمی، که با وقوع رخدادهایی همچون پیروزی انقلاب اسلامی و تحولات پس از آن و همچنین جنگ تحمیلی هشت ساله همراه بود، صنعت پتروشیمی در ایران ریشه گرفت و از سال 1376، جهش اول خود را آغاز کرد که طی آن 59 طرح پتروشیمی با ظرفیت 42.5 میلیون تن به بهره برداری رسید. با پایان این جهش، ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی در ایران از 12 میلیون تن در سال 1375، به 56 ملیون تن در سال 1392 افزایش یافت.
جهش دوم صمعت پتروشیمی از سال 1392 با 45 طرح پتروشیمی آغاز شد که تا پایان سال آینده ادامه خواهد یافت. از سال 92 تا 98، شانزده طرح پتروشیمی از جهش دوم با سرمایه گذاری 5.6 میلیارد دلار و ارزش تولیدات 5.7 میلیارد دلار به بهره برداری رسید. در ادامه جهش دوم، فقط در سال جاری یعنی سال 99، تعداد 17 طرح پتروشیمی و تامین خوراک به ظرفیت 25 میلیون تن و با سرمایه گذاری بیش از 11.2 میلیارد دلار و ارزش تولیدات 5.1 میلیارد دلار بر پایه قیمتهای سال 95، به بهره برداری خواهد رسید که این حجم از توسعه در یک سال، در تاریخ پتروشیمی بیسابقه است. حال، نمایشگاه چهاردهم ایران پلاست در چنین سال پرتحرکی برگزار می شود تا نشانه ای از رونق و نشاط این صنعت، آن هم در شرایط سخت کرونا باشد.
وقتی تحریم هم حریف پتروشیمی نشد
نه تنها کرونا، بلکه تحریم هم حریف توسعه صنعت پتروشیمی نشد و با وجود تمام محدودیتها، روند رشد و توسعه این صنعت همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر، در دوران سخت تحریم، صنعت پتروشیمی نقش مهمی در تامین نیازهای ارزی کشور ایفا می کرد. در دورنا تحریم – که همچنان هم با وجود تغییر دولت در آمریکا محدودیتهای آن پابرجاست – نه تنها صادرات نفت ایران با موانع فراوانی مواجه بود، بلکه حتی بازگرداندن ارز حاصل از فروش همان میزان نفت و فرآورده های نفتی با دشواری امکانپذیر می شد. اما صنعت پتروشیمی با ورود ارز به کشور، موانع و محدودیتهای بیشمار حاصل از این دوران سخت و پرچالش را به حداقل کاهش داد. نمایشگاه ایران پلاست در مقطع کنونی تغییر دولت در امریکا و بازگشت احتمالی جو بایدن به برجام، می تواند به مثابه جشنواره ای برای یادآوری این تلاشهای پرثمر صنعت پتروشیمی در دورنا تحریم و یادآوری این چالش ها باشد.
صنایع پایین دست در کنار هلدینگها
از زمانی که شرکت ملی صنایع پتروشیمی واگذار شد و هلدینگهای برآمده از بخش خصوصی، عهده دار اداره صنعت پتروشیمی شدند، روند توسعه صنعت پتروشیمی دچار تفاوتهای بیشتری با گذشته شد. حالا این هلدینگها قدرتمندتر و بزرگتر شده اند و نمایشگاه ایران پلاست فرصت مناسبی فراهم می کند تا صنایع پایین دست و شرکتهای تولیدکننده محصولات تکمیلی حاصل از تولیدات صنعت پتروشیمی، با حضور در این گردهمایی، هم در کنار مدیران شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان شرکتی دولتی که نقش رگولاتوری را در صنعت پتروشیمی ایران ایفا میکند و هم در کنار مدیران شرکتهای بزرگ پتروشیمی، مشکلات و انتظارات خود را مطرح کنند و نقش مهم خود در تکمیل پازل بزرگ صنعت پتروشیمی در ایران را که گستره ای به وسعت کشور یافته است بیش از پیش در یابند. تجربه نشان داده که مهندس بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به بازدید از غرفه های مختلف نمایشگاه و گفتگو با مدیران و کارشناسان شرکتهای مختلف فعال در حلقه بزرگ صنعت پتروشیمی بویژه در صنایع پایین دست و تکمیلی، اهمیت وافری می دهد و این فرصت مناسبی است تا حلقه تعامل کلیه فعالان صنعت پتروشیمی در ایران فشرده تر و محکم تر شده و همه با هم نقش مهمی در توسعه این صنعت بزرگ و ارزش آفرین ایفا کنند.