پتروشیمی لردگان یا به عبارت دقیق تر "شرکت کود شیمیایی اوره لردگان" پنجشنبه ششم آذرماه 99 به بهره برداری می رسد. اما این پتروشیمی، مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرد تا افتتاح شود؛ همانند مسیری که برای رسیدن به محل مجتمع باید طی کنید!
پتروشیمی لردگان در جنوبی ترین نقطه استان چهارمحال و بختیاری و در محدوده شهرستان لردگان واقع شده است. برای رسیدن به به محل پتروشیمی لردگان، باید از شهرکرد به سمت جنوب حرکت کنید. از شهرکرد تا حوالی بروجن، مسیر نسبتا هموار است و در اطراف جاده، دشت های تقریبا همواری را می توانید ببینید که به دلیل بحران خشکسالی در سالهای اخیر و مهاجرت روستاییان، غالبا خشک شده اند. اما از حوالی بروجن تا پتروشیمی لردگان، مسیری متفاوت پیش رویتان است؛ کوهستانی و تا حدی پر پیچ و خم.
پتروشیمی لردگان در بخش فلارد احداث شده که مرکز آن "مال خلیفه" است؛ حدودا 160 کیلومتری شهرکرد. نمایی که از دور از پتروشیمی لردگان می بینید، مجتمع پتروشیمی بزرگی در تپه مجاور رودخانه سندگان، در کنار روستای سندگان و قرح و شالیزارهای برنج آن است؛ از معدود نقاط مرکزی ایران که کشت برنج در آن انجام می شود!
اگر بخواهیم تاریخچه پتروشیمی لردگان را مرور کنیم باید بیش از پانزده سال به عقب برگردیم. در اواخر دولت سید محمد خاتمی و زمانی که مهندس محمدرضا نعمت زاده مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بود، قرار بر این شد با امکان سنجی برای احداث مجتمع های اوره و آمونیاک در نقاط مختلف کشور، از حمل و نقل تولیدات مجتمع های اوره و آمونیاک از جنوب کشور به مناطق مرکزی به منظور استفاده به عنوان کود شیمیایی کاسته شود. حاصل آن امکان سنجی، برنامه ریزی اولیه برای احداث سه مجتمع پتروشیمی در استانهای گلستان و زنجان و اصفهان بود که نهایتا تنها احداث یکی از آنها با نام پتروشیمی لردگان در مرز سه استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و اصفهان در اسفند ماه 1384 در هیات دولت تصویب شد. هرچند آغاز احداث پروژه به دلیل روند طولانی تخصیص زمین، همچنین عدم تخصیص بودجه موردنیاز و کمبود سرمایه، با تاخیر فراوانی مواجه شد.
کلنگ آغاز ساخت پروژه در اسفند ماه 85 یعنی یک سال پس از تصویب در هیات دولت، با حضور مهندس غلامحسین نجابت، مدیرعامل وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی به زمین زده شد. از ابتدای سال 86 تلاش برای تامین مالی پروژه آغاز شد، اما از اواخر سال 87 به دلیل مشکلات مربوط به تامین مالی پروژه که حاصل خصوصی سازی در پتروشیمی بود و همچنین در پی شدت گرفتن تحریم ها و بروز موانعی در مسیر جذب فاینانس خارجی، اجرای پروژه دچار وقفه شد. طی سالهای 91 و 92 پس از مدتی وقفه، پیگیری برای تامین منابع مالی موردنیاز برای پروژه دوباره آغاز شد.
پیشرفت پروژه تا سال 1394 حدود 35 درصد بود اما پس از آن با تزریق منابع مالی و تامین سرمایه موردنیاز، روند اجرای پروژه شتاب گرفت. رفع تحریم ها در سال 94 ، در سرعت گرفتن اجرای پروژه و ورود تجهیزات موردنیاز که غالبا از آلمان، هلند و انگلستان خریداری شده بود نقش مهمی داشت. از سال 1387 تا 1394، جمال الدین اوحدی مدیرعامل پتروشیمی لردگان بود، سپس به مدت حدود سه سال، محسن زارعی فر مدیرعامل شد و طی دو سال اخیر هم محسن محمودی که پیش از آن مدیر سایت لردگان بود به عنوان مدیرعامل انتخاب شد. در زمان اوج اجرای پروژه حدود سه هزار نیرو که غالبا نیروهای بومی بودند در پروژه مشغول به کار بودند. هرچند به خاطر وجود یک پروژه صنعتی در منطقه ای که چندان با صنعتی بودن آشنایی نداشت، پتروشیمی لردگان در مسیر اجرا با چالش هایی مواجه بود اما به مرور زمان این چالش ها کمتر و کمتر شد.
بهره گیری پتروشیمی لردگان از پساب موجب شده به عنوان یکی از پروژه های سبز معرفی شود؛ ضمن اینکه رکورد بسیار عالی 28 میلیون نفر ساعت بدون حادثه در این پتروشیمی ثبت شده است. پتروشیمی لردگان که سهامدار عمده آن شرکت گروه پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان، زیرمجموعه شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس است از سال گذشته پس از راه اندازی فازهای اول تا سوم شامل یوتیلیتی و سرویس های جانبی و واحدهای تولید آمونیاک و اوره، به راه اندازی کامل رسیده و حالا پس از افتتاح توسط مهندس بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، با ظرفیت تولید حدود 1075 هزار تن اوره و 677 هزار تن امونیاک در سال، فعالیت رسمی خود را آغاز خواهد کرد.
می دانیم که بزرگترین بازار مصرف اوره، کودهای شیمیایی است. آمونیاک را هم می توان به صورت مستقیم به عنوان کود شیمیایی به کار برد و علاوه بر آن در تولید موادی مانند نیترات آمونیوم، سولفات آمونیوم، منو آمونیوم فسفات، دی آمونیوم فسفات و دیگر کودهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. این نشاندهنده بازار گسترده تولیدات پتروشیمی لردگان است.
بدین ترتیب مردم منطقه فلارد که روزی کنار رودخانه سندگان، تنها یک تپه خالی را می دیدند، حالا شاهد افتتاح یکی از بزرگترین پروژه های صنعتی استان چهارمحال و بختیاری هستند که تاثیرات اقتصادی آن نه تنها در کشور بلکه در همان منطقه نیز ملموس و محسوس خواهد بود. چرا که احداث چنین مجتمع بزرگی، علاوه بر ایجاد اشتغال برای بومیان استان و شهرستان که در اولویت استخدام قرار دارند، از طریق افزایش ترددها در منطقه و گسترش مبادلات مالی، زمینه ساز رونق اقتصادی در منطقه هم خواهد شد.
نویسنده : حمیدرضا شکوهی