در روزی که مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای بازدید از پروژه های صنعت به عسلویه سفر کرده بود، برنامه های خود را به بازدید از پروژه های همین منطقه منحصر نکرد و دیداری هم از طرح پالایش پارسیان سپهر در شهرستان مُهر داشت؛ منطقه ای در جنوب استان فارس و در مرز عسلویه در مجاورت استان بوشهر.
از ۱۷ پروژه جهش دوم صنعت پتروشیمی که قرار است تا پایان سال جاری و اوایل سال آینده به بهره برداری برسد، ۷ پروژه در منطقه عسلویه واقع شده است. این ۱۷ طرح با سرمایه‌گذاری ۱۱.۵ میلیارد دلار به بهره‌برداری خواهد رسید تا جهشی بی سابقه از نظر افزایش ظرفیت در صنعت پتروشیمی تحقق یابد؛ یعنی افزایش حدود ۲۵ میلیون تن به ظرفیت صنعت پتروشیمی که زمینه ساز دستیابی به هدف ظرفیت تولید ۹۰ میلیون تن در صنعت پتروشیمی تا پایان سال خواهد بود.
یکی از این پروژه های مهم در منطقه عسلویه که شمارش معکوس برای بهره برداری از آن به مراحل نهایی نزدیک شده، طرح استحصال اتان پارسیان است که در دو بخش، یکی به عنوان مجتمع پالایش پارسیان سپهر در سایت عسلویه و دیگری به عنوان طرح استحصال اتان در سایت مُهر تعریف شده که بهزاد محمدی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سفر روزهای نهم و دهم تیرماه به منطقه، از هر دو سایت بازدید کرد تا در جریان روند پیشرفت امور این پروژه که قرار است در سال جاری به بهره برداری برسد قرار گیرد.
اهمیت این پروژه در رفع نیاز صنعت پتروشیمی به اتان به عنوان یکی از مهمترین خوراک های گازی است. کمبود اتان موجب کمبود تولید اتیلن هم می شود و از این جهت افزایش تولید اتان از اهمیت خاصی برخوردار است. با تکمیل توسعه پارس جنوبی ظرفیت تولید اتان از این میدان مشترک به ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن افزایش خواهد یافت و یکی از پروژه هایی که نقش مهمی در رسیدن به هدف تولید ۱۴ میلیون تن اتان در پایان سال جاری خواهد داشت، بهره برداری از طرح استحصال اتان پالایشگاه پارسیان است. افزایش تولید اتان می تواند سبد تولید محصولات پایه و نهایی را متنوع تر سازد که حاصل آن تنوع بخشی به تولیدات صنعت پتروشیمی، چه برای مصرف داخل و چه برای صادرات است.
روز دهم اردیبهشت ۱۳۹۴ که عملیات اجرایی طرح استحصال اتان پارسیان با دستور رئیس جمهوری و با حضور وزیر نفت آغاز شد، بیژن زنگنه، طرح استحصال اتان و هیدروکربن های سنگین پارسیان را طرحی عظیم توصیف کرده و در تبیین ویژگی های آن گفته بود: با اجرای این طرح حدود ١٧ درصد از ٧٠ میلیون مترمکعب گازی که وارد پالایشگاه پارسیان می شود به عنوان خوراک پتروشیمی و صنایع پایین دستی جدا می شود که معادل سالانه سه میلیون و ۵٠٠ هزار تن خوراک است. وزیر نفت با بیان این که سهم اتان از سه میلیون و ۵٠٠ هزار تن خوراک حدود یک میلیون و ۵٠٠ هزار تن است.
هم اکنون ۷۴ میلیون متر مکعب گاز غنی شامل هیدروکربن‌های ارزشمند متان، اتان، پروپان، بوتان و میعانات گازی پالایشگاه گاز پارسیان در مدار مصرف بخش‌های مختلف تجاری، صنعتی و خانگی قرار می‌گیرد که با اجرای طرح استحصال اتان پارسیان سپهر، متان مورد نیاز بخش‌های یاد شده به چرخه مصرف منتقل می‌شود و ضمن جلوگیری از سوخته شدن ۳.۳ میلیون تن فرآورده‌های ارزشمند شبکه گاز سراسری از آنها به عنوان خوراک مجتمع‌های پتروشیمی و اهداف صادراتی نیز استفاده خواهد شد.
گروه توسعه انرژی تدبیر، مسئولیت اجرای پروژه را بر عهده دارد تا این طرح ملی، راهبردی و تولیدی در موعد مقرر به بهره برداری برسد. در حال حاضر گاز غنی از میادین تابناک و شانول؛ وراوی؛ و هما وارد پالایشگاه پارسیان شده و پس از جداسازی میعانات گازی و آب از گاز، به خط گاز سراسری کشورIGAT IV تزریق می شود. با راه اندازی پالایشگاه پارسیان سپهر بمنظور جداسازیC2+ از گاز طبیعی، می بایست گاز طبیعی پس از لخته گیری و جداسازی اولیه میعانات گازی در پالایشگاه پارسیان 1 و 2 و پس از اندازه گیری میزان جریان، از طریق دو خط لولهGPT1وGPT2به پالایشگاه پارسیان سپهر ارسال گردد. در واقع متان در سایت مهر جداسازی شده و بقیه خوراک با خط لوله ای 18 اینچی به طول 62 کیلومتر که 56 کیلومتر از آن آماده شده به سایت عسلویه منتقل می شود.
نمودار پیشرفت واحدهای فرآیندی طرح استحصال اتان پارسیان در مجموعه هر دو سایت عسلویه و مُهر نشان می دهد این پروژه تا ابتدای تیرماه پیشرفتی معادل 91 درصد داشته و پیش بینی می شود در شهریور ماه سال جاری شاهد راه اندازی سایت مهر و ردیف شمالی سایت عسلویه، آبان ماه سال جاری شاهد راه اندازی سایت عسلویه با ظرفیت کامل و اسفند ماه سال جاری، شاهد انجام فعالیتهای تکمیلی پروژه باشیم.
آخرین مراحل اجرای پروژه و برنامه ریزی های نهایی آن هم این روزها در حال انجام است؛ از عقد قرارداد صادرات مشترک پروپان و بوتان از اسکله های 14 و 15 پتروشیمی بین شرکتهای پالایش پارسیان سپهر و پتروشیمی های پارس و مخازن سبز گرفته تا صدور مجوز تزریق اتان تولیدی به خط لوله اتان عسلویه به عنوان خوراک پتروشیمی ها، اتصال به ایستگاه مترینگ و صادرات محصول C5+ طرح، و صدور مجوزهای نهایی برای اخذ سوخت از پالایشگاه مهر و خطوط اصلی خوراک. مروری بر برنامه های فروش محصول و طرح های جدید شرکت هم نشان می دهد که این تازه آغاز راه است و برنامه های دیگری از جمله صدور مجوز برای احداث طرح PDH با سرمایه گذاری و لیسانس شرکت روسی، واگذاری طرح GTP پژوهشگاه پتروشیمی به پالایشگاه پارسیان سپهر، طرح تبدیل پانصد هزار تن در سال CO2 به فرآورده های دیگر، طرح مایع سازی و ذخیره اتان به ظرفیت 1.3 میلیون تن در سال و تخحصیص زمین 44 هکتاری در مجاورت سایت عسلویه برای احداث مجتمع پتروشیمی در دست اجراست.
طرح استحصال اتان پارسیان آخرین گام های خود را سپری می کند تا هم در تحقق هدف جهش دوم صنعت پتروشیمی، نقش آفرین باشد و هم در متنوع سازی محصولات پتروشیمی نقش بی بدیل خود را ایفا کند.