بنابراین اکثر والدین با مشکل اسهال در کودکان مواجه می شوند و بهترین کار این است که کودک را سریعا در پروسه درمان قرار دهند.
علایمی مانند بی اشتهایی، کاهش ادرار، کاهش اشک چشم کودک. نشان دهنده از دست دادن شدید آب بدن کودک است و نیاز به درمان با مایعات داخل وریدی (زدن سرم) دارد.
در فاصله زمانی بروز اسهال و مراجعه به پزشک، باید آب از دست رفته بدن کودکانی را که دچار اسهال هستند با محلول خوراکی ORS جایگزین کنیم. به این صورت که هر چند دقیقه یکبار به اندازه یک قاشق غذاخوری از این محلول را به کودک بدهیم؛ این محلول از نظر الکترولیت‌ها به طور کامل سنجیده شده است، بنابراین آب مورد نیاز بدن کودک را تامین می‌کند.
• درمان دارویی خانگی در مورد کودکی که دچار مسمومیت غذایی شده است، جایز نیست. برخی از مسمومیت های غذایی، خطرناک و حتی کشنده هستند. پس اگر احتمال می دهید کودک دچار مسمومیت غذایی شده است، سریعا او را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.
• از علایم مسمومیت غذایی، اسهال همراه با گرفتگی عضلات و درد شکم است. مسمومیت معمولا 8 ساعت بعد از مصرف غذای ناسالم ایجاد می شود. البته این زمان ممکن است طولانی تر هم باشد مثلا 24 ساعت بعد از مصرف غذا .
• از علایم اسهال ویروسی بوی غیرعادی مدفوع کودک است. بوی عجیب همراه با مدفوع شل کودک، تب و استفراغ، همگی علایم آلودگی به نوعی ویروس به نام روتاویروس هستند. در این مواقع هم حتماً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. این ویروس سریعاً باعث از دست دادن شدید آب بدن کودک می شود بویژه در نوزادان.
• بیماری اسهال مسری است. حتی از کودکان می تواند به بزرگسالان منتقل شود، بنابراین، بعد از هر بار شستن کودک و تعویض پوشک او، دست های خود را با آب و صابون به دقت بشویید.
• از دادن انواع داروهای ضد اسهال و هر داروی دیگری بدون تجویز پزشک به کودک جداً خودداری کنید.نه تنها ممکن است به درمان کمکی نکند، بلکه امکان بروز مشکلات پیچیده دیگر را در پی دارد.
• موقع اسهال، آب سیب طبیعی و آب هویج، مفید است. آب مرکبات مثل آب پرتقال، معده کودک را آزار می دهد و خیلی از اوقات سبب بدتر شدن اسهال کودک می شود. ازدادن آب میوه های آماده بازاری به کودک جدا خودداری کنید، زیرا قند موجود در این آب میوه ها اسهال را تشدید می کند.
• بهترین نوشیدنی برای تأمین آب از دست رفته بدن کودک در زمان اسهال، بسته های خوراکی او.آر.اس (ORS) است که پزشک تجویز می کند. طبق دستور بسته، این محلول را با آب تهیه کنید و به کودک خود بدهید.
• نوشیدنی ها را کم کم به کودک خود دهید. اگر کودک مقدار کمی از نوشیدنی را بعد از 3 یا 4 ساعت بیرون نداد، می توانید کم کم غذاها را شروع کنید. مواد غذایی مانند موز، برنج کته، پوره سیب زمینی و نان سوخاری را در ابتدا شروع کنید.
درمان خانگی استفراغ در کودکان
درباره کودکانی که دچار استفراغ هستند باید میزان مواد جامد مصرفی کودکان مبتلا کاهش و دفعات استفاده از آنها را افزایش دهیم؛ مصرف داروهای ضد استفراغ برای این کودکان توصیه نمی‌شود تنها در حالتی که مطمئن باشیم هیچگونه از علائم بیماری‌های شکم حاد مانند آپاندیسیت یا پیچ خوردگی روده وجود ندارد، می‌توانیم یک دوز از داروی ضد استفراغ را با نظر پزشک استفاده کنیم.
در صورت ادامه استفراغ کودک، او باید در بیمارستان بستری شود؛ در بیمارستان از طریق سرم، مایع‌درمانی را آغاز می‌شود و پس از گذشت چند ساعت و با بند آمدن استفراغ می‌توان به کودک غذا خوراند.
خطر تشنج در کودکان مبتلا به اسهال
اسهال، یک مکانیسم دفاعی بدن است که با ورود یک سم، باکتری یا ویروس به بدن فعال می‌شود؛ در این صورت، روده‌ها فعالیتشان را افزایش می‌دهند تا این سم را از بدن خارج کنند بنابراین با مصرف داروهای ضد اسهال ویروس، سم یا میکروب در شکم نگه داشته می‌شود و در محیطی مساعد افزایش پیدا می‌کند و حتی حال فرد وخیم‌تر می‌شود.
اگر به کودکان دچار اسهال به طور مرتب محلول ORS بدهید، الکترولیت‌ها و یون‌های از دست رفته بدنشان جبران می شود؛ نباید به کودکان مبتلا به اسهال فقط آب بدهیم، زیرا نوشیدن آب به تنهایی و به طور مکرر در مواردی که اسهال و استفراغ شدید است، حتی می‌تواند به تشنج منجر شود؛ ما همچنین باید به کودکانی که مبتلا به اسهال و استفراغ هستند، غذا‌های سهل‌الهضم مانند برنج، سوپ غلیظ حاوی هویج، سیب زمینی و فیله مرغ را به دفعات زیاد و مقدار کم بدهیم.
در مواردی که کودکان دچار اسهال هستند، باید غذای جامد را به تدریج به آنها بدهیم، زیرا اگر غذای جامد را به کودک ندهیم، اسهال بهبود پیدا نمی‌کند، پرز‌های گوارشی که بر اثر ویروس یا سموم غذایی از بین رفته اند در صورتی ترمیم می‌شوند که غذای جامد با روده کودک در تماس باشد.
اگر کودکی که دچار اسهال است شیر مادرش را می‌خورد ما باید مصرف این شیر را ادامه بدهیم و در صورتی که کودک از شیر خشک استفاده می‌کند و اسهال بیش از سه تا چهار روز طول کشیده است باید شیر خشک‌های بدون لاکتوز را جایگزین شیر خشک‌های معمولی کنیم؛ اگر این اقدامات درمانی را در کنار هم انجام بدهیم معمولا در ۷۰ تا ۸۰ درصد موارد، اسهال درمان می‌شود.
توصیه می شود همه اقدامات فوق زیر نظر پزشک انجام پذیرد.
گرد آورنده: زهره کریمی