به گزارش خبرنگار نیپنا، سعید توکلی، در مراسم اختتامیه پویش کاهش ۱۰ درصدی مصرف انرژی اظهارکرد: باید بپذیریم کشور با ناترازی انرژی مواجه است و
مقدار مصرف و تولید انرژی برابر نیست و در حوزه گاز شرایط ویژه‌ای
حاکم است، زیرا ۷۳ درصد سبد انرژی کشور را گاز تشکیل می‌دهد و ۸۳ درصد
نیروگاه‌های کشور از گاز استفاده می‌کنند، در حالی که متوسط جهانی مصرف گاز
در نیروگاه‌ها ۲۰ تا ۲۳ درصد است.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران افزود: دکتر عباس زاده مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جلسه شورای معاونین موضوع پویش کاهش مصرف انرژی را مطرح کردند و تجربه محدودی هم در یکی از شهرها داشتیم، اما هرگز تصور نمی‌کردیم در این مدت کوتاه نتایجی چنین ارزشمند به دست آید. موفقیت این پویش حاصل همدلی همه همکاران بود و وظیفه دارم از همه کسانی که مستقیم یا غیرمستقیم یاری‌رسان بودند، تشکر کنم.
توکلی تأکید کرد: باید بپذیریم کشور ما با ناترازی انرژی روبه‌روست. مصرف انرژی با تولید بالفعل همخوانی ندارد و در حوزه گاز این ناترازی بسیار جدی‌تر است. امروز حدود ۷۳ درصد سبد انرژی کشور وابسته به گاز طبیعی است، در حالی که در دنیا چنین وابستگی‌ای بی‌سابقه است. برای نمونه، ۸۳ درصد نیروگاه‌های کشور با گاز کار می‌کنند در حالی که میانگین جهانی ۲۰ تا ۲۳ درصد است.
معاون وزیر نفت با اشاره به راهکارهای رفع ناترازی انرژی گفت: یک مدل افزایش تولید با هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های سنگین است که دوباره شبکه را به گاز وابسته می‌کند. مدل دیگر، بررسی علمی سهم گاز در بخش‌های مختلف کشور است. برای نمونه سال ۱۴۰۲ که گرم‌ترین پاییز ۵۰ سال گذشته بود، سهم مصرف گاز ۳۴ درصد در صنایع، ۳۴ درصد در نیروگاه‌ها، ۲۵ درصد خانگی و ۷ درصد در حمل‌ونقل و سایر مصارف بود.
علت اصلی پرت انرژی در انتخاب نادرست تجهیزات و تأسیسات است
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در ادامه مراسم اختتامیه پویش کاهش ۱۰ درصدی مصرف انرژی، با اشاره به لزوم ارتقای راندمان نیروگاه‌ها گفت: آیا نیروگاه‌های ما بر اساس استانداردهای برنامه هفتم توسعه که رسیدن به راندمان ۵۵ درصدی را هدف‌گذاری کرده، عمل می‌کنند؟ اگر پاسخ منفی باشد، بخش بزرگی از گاز عملاً هدر می‌رود و به جای ایجاد ارزش افزوده، صرف اتلاف انرژی می‌شود.
وی افزود: اکنون ۹۵ تا ۹۶ درصد جمعیت کشور به شبکه گاز متصل هستند، حتی در مناطقی که توسعه شبکه از نظر اقتصادی توجیهی ندارد. این وابستگی گسترده چالش بزرگی است و نخستین گام باید تنوع‌بخشی به سبد انرژی باشد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به بخش خانگی و تجاری اظهار کرد: صرفه‌جویی‌های این بخش کمک بزرگی به کاهش مصرف در زمستان و زمان اوج مصرف می‌کند، اما ناترازی سالانه را برطرف نمی‌سازد. علت اصلی پرت انرژی در انتخاب نادرست تجهیزات و تأسیسات است. بر اساس مطالعات ممیزی انرژی، ۷۰ تا ۸۰ درصد مصرف یک خانه مربوط به سیستم گرمایشی است. اگر مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به‌درستی اجرا شود، از تجهیزات راندمان بالا گرفته تا پنجره‌های دوجداره و رعایت اصول مهندسی می‌توانیم در همین بخش بیشترین صرفه‌جویی را رقم بزنیم.
توکلی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش راندمان نیروگاه‌ها را از دیگر اولویت‌ها برشمرد و تأکید کرد: تنوع‌بخشی به سوخت نیروگاه‌ها و استفاده از انرژی‌های پاک نقش کلیدی در کاهش ناترازی دارد. همچنین صنایع بزرگی مانند سیمان، فولاد و پتروشیمی باید ملزم شوند در خرید تجهیزات، استانداردهای راندمان بالا را رعایت کنند. این الزام در مطالعات امکان‌سنجی پروژه‌ها (FS) اثرگذار است و مسیر مصرف انرژی کشور را در آینده اصلاح خواهد کرد.
وی به پدیده «گاز مجازی» نیز اشاره کرد و گفت: امروز در برخی محصولات گلخانه‌ای که به کشورهای همسایه صادر می‌شود، مزیت رقابتی نه به دلیل بهره‌وری، بلکه به خاطر تحویل گاز با تعرفه یارانه‌ای کشاورزی است. وقتی سوخت با این قیمت ناچیز ارائه می‌شود، واحدها ضرورتی برای اصلاح ساختار و بهینه‌سازی مصرف احساس نمی‌کنند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران خاطرنشان کرد: این مثال‌ها نشان می‌دهد دغدغه ناترازی انرژی به یک مسئله عمومی کشور تبدیل شده است. همه اقدامات انجام‌شده ارزشمند است، اما شرط موفقیت، هم‌افزایی دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف است تا بتوانیم به یک راهکار پایدار برسیم.
توکلی پویش کاهش ۱۰ درصدی مصرف انرژی را تجربه‌ای ارزشمند ارزیابی کرد و گفت: انعقاد تفاهم‌نامه مشترک میان شرکت ملی گاز و شرکت صنایع ملی پتروشیمی بر خلاف بسیاری از توافق‌های صرفاً تبلیغاتی، از همان ابتدا هدفمند بود و این تفاهم‌نامه در تاریخ بیست و هشتم آذرماه و دقیقاً در اوج ناترازی و پیک مصرف گاز امضا شد و تلاش کردیم آن را به عمل تبدیل کنیم، نه اینکه صرفاً روی کاغذ باقی بماند.
آغاز مسیری پایدار برای مدیریت انرژی
معاون وزیر نفت در ادامه با بیان اینکه شرکت ملی گاز حتی فراتر از وظایف اصلی خود برای کاهش ناترازی اقدام کرده است، گفت: خوشحالم که با یک اقدام علمی و دقیق توانستیم ذی‌نفعان اصلی، یعنی مردم، را پای کار بیاوریم. صرفه‌جویی ۴۱ میلیون مترمکعبی در این پویش رقم کوچکی نیست و نشان‌دهنده ظرفیت بزرگ مشارکت مردمی است.
وی با تأکید بر اینکه این تازه آغاز راه است، افزود: از ظرفیت هیئت وزیران برای اخذ مصوبه‌های لازم استفاده کردیم و تفاهم‌نامه‌های امضاشده به یک چارچوب ساختاری و سند بالادستی تبدیل شد. در حوزه بخاری‌های کم‌مصرف، از مجموع ۴/۱ میلیون دستگاه برنامه‌ریزی‌شده، تاکنون ۱/۷۲۵ میلیون دستگاه قرارداد شده و تا پایان سال حدود ۳۰۰ هزار دستگاه نصب خواهد شد. همچنین تاکنون ۱۰۷ هزار موتورخانه بهینه‌سازی شده و طرح هوشمندسازی موتورخانه‌ها نیز در حال اجراست. همه این طرح‌ها باید همزمان پیش بروند تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اهمیت توجه به ذی‌نفعان گفت: اگر ذی‌نفعان، چه آن‌ها که اثر مثبت می‌گیرند و چه آن‌ها که ممکن است دچار اثر منفی شوند، به‌درستی شناسایی و ارزش‌گذاری نشوند، پروژه به نتیجه نمی‌رسد. خوشبختانه در این پویش، همه محورهای کاری روشن شد و حتی در حوزه فرهنگ‌سازی نیز اقدامات مؤثری انجام گرفت. به‌عنوان نمونه، سال گذشته طرح «همیار گاز» با همکاری آموزش و پرورش استان‌ها اجرا شد و بیش از ۲۰۰ هزار دانش‌آموز در آن مشارکت کردند. این طرح حساسیت نسل جوان، به‌ویژه نسل زد، را نسبت به مسئله ناترازی انرژی افزایش داد.
توکلی با اشاره به این پرسش رایج که چرا ایران با وجود سومین تولیدکننده گاز جهان بودن با ناترازی روبه‌رو است، توضیح داد: هر مترمکعب گاز که تولید می‌شود، بدون در نظر گرفتن ارزش ذاتی، حدود پنج سنت هزینه دارد. این گاز می‌تواند در صنایعی مانند پتروشیمی و فولاد به ارزش افزوده بالا تبدیل شود یا در مقابل، به‌صورت خام سوزانده شده و تنها آلودگی، گرمایش زمین و بی‌تعادلی در اقتصاد را ایجاد کند. بنابراین مهم‌ترین مسئله این است که گاز چگونه و در کجا مصرف شود.
معاون وزیر نفت تأکید کرد: شرکت ملی گاز آمادگی دارد در هر حوزه‌ای که به کاهش مصرف انرژی کمک کند، ورود کند. چه در سرمایه‌گذاری‌ها، چه در تأمین بخاری‌های با راندمان بالا و چه در طراحی مکانیزم‌های جدید، بسته‌های مشخصی تعریف کرده‌ایم و آماده اجرا هستیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به نتایج پایدار برسیم، باید ابتدا واقعیت را بپذیریم. واقعیت این است که شدت مصرف انرژی در ایران بسیار بالاتر از نرم جهانی است. تا زمانی که این حقیقت را باور نکنیم، امکان اصلاح ساختارها و رفتارها وجود ندارد. وقتی بپذیریم که بد مصرف می‌کنیم، آن زمان راهکارهای پایدار هم به‌طور طبیعی نمایان خواهد شد.