آشنایی با علایم ،عوارض و درمان آنفولانزای جدید

آنفولانزا یک بیماری عفونی تنفسی است که توسط گروهی از انواع ویروس های آنفولانزا ایجاد می شود نوع انسانی ویروس عمدتاً از راههای بینی، گلو و گاهی ریه ها را درگیر می کند. شدت ابتلاء به بیماری از موارد خفیف تا شدید گزارش شده و گاهی حتی منجر به مرگ می گردد. بهترین روش پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا دریافت سالانه واکسن می باشد.

علائم آنفولانزا

همانگونه که پیشتر اشاره شد این بیماری با شدت های مختلف ظهور می کند و شدت بیماری به نوع ویروس و گونه شایع و در گردش آن نیز بستگی دارد. عمدتاً علائم آنفولانزا بصورت ناگهانی ظهور می کند و مبتلایان غالباً یک یا چند علائم زیر را با هم دارند:
- تب یا احساس تب و لرز
- سرفه
- گلودرد
-آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
-درد عضلانی یا درد بدن
- سردرد
- خستگی و بی حالی
توجه به این نکته مهم است که بیماران مبتلا به آنفولانزا الزاماً تب دار نمی باشند.

راه های انتقال ویروس

اکثر محققان بر این باور هستند که ویروس های آنفولانزا عمدتاً از طریق قطرات بسیار ریزی که در هنگام سرفه، عطسه و یا صحبت کردن از دهان فرد مبتلا خارج می شود انتشار می یابد. این قطرات بسیار ریز بر روی دهان یا بینی افرادی که در نزدیکی مبتلایان قرار دارد نشسته و وارد بدن شخص می گردد.

گاهی با لمس سطوحی که با ترشحات تنفسی بیماران آنفولانزایی آلوده شده و تماس دست آلوده با دهان یا بینی یا حتی چشم، بیماری منتقل می شود اگر چه احتمال انتقال ویروس از این طریق کمتر شایع است.

شیوع آنفولانزا

براساس گزارشات منتشر شده توسط CDC آمریکا در سال 2018 بطور متوسط در هر فصل شیوع آنفولانزا به طور میانگین حدود 8درصد جمعیت آمریکایی ها به این بیماری مبتلا شده اند که البته این عدد در مطالعات مختلف بین 3 تا 11 درصد متغیر بوده است.

چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا هستند؟

مطالعات مختلف نشان داده است که کودکان بیشترین درصد مبتلایان به آنفولانزا را داشته و افراد بالای 65 سال کمتر از سایر سنین به این بیماری مبتلا می شوند.
بر همین اساس میزان شیوع بیماری مختلف به شرح زیر گزارش شده است:
- در جمعیت کودکان بین 5 تا 17 سال حدوداً 9/3درصد
- در بزرگسالان بین 18 تا 64 سال حدوداً 8/8 درصد
-در سالمندان 65 سال به بالا حدوداً 3/9درصد
نتایج این مطالعات نشان می دهد که شیوع بیماری علامت دار در کودکان زیر 18 سال حداقل 2 برابر بیشتر از سالمندان بالای 65 سال می باشد. بدیهی است که این ارقام تخمینی بوده و از آنجایی که تمام مبتلایان به بیماری آزمایش نداده و مراجعه به پزشک ندارند لذا منبع اصلی شمارش بیماران گزارشات بیماران بستری در بیمارستان می باشد.

آیا نوع ویروس در گردش با شدت بیماری آنفولانزا مرتبط است؟

بله همانگونه که اشاره شد مطالعه سال 2018 آمریکا شیوع آنفولانزا را بین 3 تا 11 درصد بطور متوسط 8درصدگزارش کرده است. اگر به جزئیات مطالعه توجه کنیم خواهیم دید که در حد فاصله سال 2012-2011 که ویروس H1N1گونه غالب در گردش بوده میزان ابتلاء 3 درصد بوده است ولی در سال 2013-2012 که H3N2 گونه غالب بوده است علاوه بر اینکه شدت بیماری نسبتاً زیادتر بوده است شیوع بیماری حدوداً 11درصد گزارش شده است.

دوره سرایت پذیری بیماری (زمان مسری بودن)

-بیماران مبتلا به آنفلوزا (FLU) در 4-3 روز اول بعد از ظهور علائم بشدت مسری هستند.
-از یک روز قبل از شروع علائم تا 5 الی 7 روز بعد از بیماری افراد مبتلا می توانند عفونت را به سایرین منتقل کنند.
- این مدت در کودکان جوان تر و مبتلایان به نقص سیستم ایمنی طولانی تر می باشد.

نکته: اگر چه دوره نهفتگی بیماری حدوداً 2 روز می باشد ولی این مدت بین 1 تا 4 روز متغیر است.

گروه های پرخطر

هر کس که به بیماری FLU مبتلا می شود ممکن است به مشکلات جدی ناشی از عوارض بیماری مبتلا گردد ولی گروه های زیر بیشتر در معرض عوارض بیماری می باشند:

- افراد بالای 65 سال
-افرادی که دارای بیماری های مزمن زمینه ای نظیر آسم، دیابت و یا بیماری قلبی هستند.
-بانوان حامله
-کودکان زیر 5 سال و بویژه کودکان زیر 2 سال

راه های پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا

-ابتدایی ترین و مهمترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری انجام واکسیناسیون سالانه می باشد.

-واکسیناسیون میزان عوارض مرتبط با بیماری را کاهش داده و خطر ابتلا به پیامدهای شدید آنفولانزا را کم می کند. ضمناً ریسک بستری در بیمارستان و مرگ و میر را کم می کند.

-سایر راه های پیشگیری نظیر جداسازی بیماران و اجتناب از حضور بسیار در جمع و پوشاندن دهان در هنگام سرفه و عطسه و شستن مکرر دستها همچنان حائز اهمیت می باشند.

علائم و نشانه های سرماخوردگی وآنفولانزا (فلو)

تفاوت ویروس آنفولانزا و کرونا

-اگر چه هر دو بیماری FLU و کووید 19 جزء بیماریهای عفونی هستند ولی توسط ویروسهای مختلفی ایجاد می شوند. ویروس مولد کووید 19 نخستین بار در سال 2019 شناسایی شد و نوعی کرونا ویروس به نام SARS-COV2 نامیده می شود. ولی آنفولانزا توسط گروهی متفاوت از ویروس ها بنام ویروسهای آنفولانزا (آنفولانزای فصلی: N1، H1، H3N2 و ....) ایجاد می گردد.

-بیماری کووید 19 بسیار آسانتر از آنفولانزا منتشر می شود.

-واکسن های موجود برای کووید 19 نقش اساسی در کاهش وخامت بیماری کووید ایفا می کنند.

-کووید 19 در مقایسه با فلو بیماری شدیدتری ایجاد می کند.

- دوره نهفتگی بیماری در کووید 19 نسبت به فلو طولانی تر بوده و مدت سرایت پذیری بیشتری دارد.

-از آنجایی که بسیاری از علایم فلو و کووید19 مشابه می باشند افتراق این دو بیماری با استناد به علایم بالینی ممکن نبوده و انجام تستهای آزمایشگاهی در تعیین نوع بیماری کمک کننده است.

-گاهی ابتلای همزمان بیماران در بیماری آنفولانزا و کووید 19 رخ می دهد و اگر چه شایع نیست ولی این بیماران دچار ناخوشی شدیدتری شده و تنها راه تشخیص این بیماری نیز انجام تستهای سرولوژی اختصاصی برای هر دو بیماری فلو و کووید 19 می باشد.

علائم مشترک فلو و کووید 19

1. تب و با احساس تب و لرز
2. سرفه
3. کوتاهی تنفس و یا دشواری تنفس
4. خستگی
5. گلودرد
6. آبریزش یا احتقان بینی
7. درد عضلانی و درد بدن
8. سردرد
9. استفراغ
10. اسهال (در کودکان مبتلا به فلو شایع است ولی در بالغین مبتلا به کووید در هر سنی ممکن است رخ بدهد)
11. اختلال بویایی و چشایی، اگر چه این اختلال در کووید 19 شایعتر می باشد.

شباهتها در دوره نهفتگی بیماری کووید و آنفولانزا

-دوره نهفتگی در هر دو نوع بیماری می تواند از یک روز به بالاتر طول بکشد.
- هر دو بیماری می توانند بدون علامت باشند ولی فرد بدون علامت مسری بود و قابلیت انتقال بسیاری را داشته است.
- دوره نهفتگی بسیاری در کووید 19 معمولاً نسبت به فلو طولانی تر است در حالی که دوره نهفتگی  فلو معمولاً بین 10 تا 4 روز طول می کشد.
- در کووید 19 دوره نهفتگی بطور متوسط بین 2 تا 5 روز بوده ولی گزارشهایی مبنی بر 14 روز دوره نهفتگی نیز منتشر شده است.

تفاوت ها در زمان انتشار بیماری در کووید 19 و فلو:

-معمولاً دوره سرایت پذیری بیماری در کووید 19 نسبت به فلو طولانی تر است.
- بیماران مبتلا به فلو از یک روز قبل از شروع علائم قادر به انتشار بیماری هستند اگر چه بیشترین سرایت بیماری توسط فرد علامت دار رخ می دهد.
- در کودکان بزرگتر و بالغین بیشترین سرایت بیماری فلو در 4-3 روز اول بعد از شروع علائم رخ می دهد هر چند در نوزادن و بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی دوره سرایت پذیری طولانی تر می باشد.
- در مبتلایان به کووید بیماران از 3-2 روز قبل از شروع علایم ویروس پخش می کنند ولی حداکثر عفونت زایی از یک روز قبل از ظهور علائم می باشد.
-بیماران بدون علامت (asymptomatic) مشابه یا بیماران علامت دار عمل می کنند.
- در مبتلایان کووید تا 8 روز پس از ظهور علائم قادر به عفونت زایی هستند.

تفاوت ها و شباهت ها در نحوه انتشار ویروس:

-انتقال ویروس در هر دو بیماری فلو و کووید 19 از راه ترشحات تنفسی آلوده بوده و بصورت هوابرد و در هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن رخ می دهد و در فضاهای بسته و با تهویه نامناسب ویروسها راحت تر منتشر می شوند. راه های انتشار از طریق های سطوح آلوده به ویروس و تماس دستهای آلوده به صورت، چشم و دهان نیز در هر دو بیماری مشابه می باشد.

- بعلت کوچک تر بودن و سبک تر بودن ویروس کووید 19 نسبت به آنفولانزا، این ویروس به راحتی و با سرعت بیشتری منتشر می شود و مسافت طولانی تری در مقایسه با فلو می تواند در هوا طی کند.

-از این روی ویروس کووید 19 در بیماران کم علامت یا مبتلا به فرم خفیف بیماری قابلیت سرایت بالاتری نسبت به فلو دارد. ضمناٌ حتی بیماران بدون علامت در کووید 19 می توانند منتشر کننده ویروس باشند ولی این پدیده در فلو نادر است.

شباهت ها:
افرادی که در معرض ریسک بالاتری از عوارض کووید و فلو هستند باید تحت درمانهای اختصاصی و حمایتی قرار گیرند تا از شدت علائم و ایحاد عوارض کاسته شود.
تفاوتها:
فلو: بیمارانی که بستری می شوند و یا در معرض بروز عوارض بیماری بوده و علامت دارمی باشند باید تحت درمان اختصاصی با درمانهای ضد ویروسی قرار بگیرند. (هر چه زودتر پس از ظهور علائم)
کووید: در بیمارانی که بستری نشده ولی در معرض یک ریسک بالای ابتلا به عوارض هستند درمان ضد ویروس باید شروع شود. این موضوع حائز اهمیت است که درمان باید بلافاصله پس از شروع اولین علائم آغازشود.

شباهت ها و تفاوت ها در واکسیناسیون

شباهتها:برای هر دو بیماری کووید و فلو واکسنهای مورد تائید FDA تولید شده و در دسترس هست .

تفاوت ها:

فلو: توصیه می شود سالیانه واکسنهای  4 ظرفیتی که براساس پیش بینی محققان که4 ویروس گرد را حدس  می زنند تزریق سالانه شود.

کووید: واکسنهای  مختلفی با متدهای  متفاوت در کشورهای مختلف  تهیه و اقدام به تزریق شود.

عوارض آنفولانزا

-اکثر مبتلایان به فلو در طی چند روز و حداکثر در کمتر از 2 هفته بهبود می یابند اما بعضی بیماران به عوارض فلو و از جمله ذات الریه مبتلا می شوند که حتی می تواند منجر به مرگ گردد.

-عفونت سینوس ها (سینوزیت) و عفونت گوش  جزء عوارض متوسط بیماری محسوب می شوند.

-ذات الریه  از عوارض شدید فلو بوده و گاهی در اثر عفونت همزمان ویروس و باکتری رخ می دهد.

سایر عوارض شدید آنفولانزا بشرح زیر است:

1. التهاب عضله قلب
2. التهاب مغز
3. التهاب عضلات
4. نارسایی ارگانهای بدن از جمله: نارسایی کلویی و نارسایی تنفسی
درگیری ناحیه تنفسی با ویروسی فلو ممکن است منجر به پاسخ التهابی شدیدبدن گردد که منجر به سپسیس می شود و آن نوعی پاسخ شدید و تهدید کننده حیات به عفونت است.
5. بیماری فلو باعث تشدید بیماریهای مزمن نیز می شود مثلاً مبتلایان به آسم ممکن است در حین ابتلاء به فلو دچار حمله آسم شوند و بیماران مبتلا به مشکلات قلبی مزمن عوارض حاد قلبی را تجربه کنند.

عوارض هشدار برای بروز عوارض آنفولانزا در کودکان

1. تنفس سریع و یا دشوار
2. آبی شدن رنگ لبها و صورت
3. استفاده از عضلات بین دنده ای در تنفس
4. در قفسه سینه
5. درد شدید عضلاتی که در کودکان مانع از راه رفتن می شود
6. کم آبی (ادرار نکردن به مدت 8 ساعت، دهان خشک، گریه های بدون اشک)
7. عدم هشیاری علی رغم بیداری
8. تشنج
9. تب بالا
10. در کودکان زیر 12 هفته (3ماه) هر نوع تب
11. بعد از بهبودی نسبی دوباره علائم شدت بگیرد
12. بدتر شدن علائم بیماریهای مزمن

در بالغین

1. تنفس دشوار یا کوتاهی تنفس
2. درد مداوم یا فشار بر روی سینه و یا شکم
3. گیجی و اختلال هشیاری به گونه ای که قابلیت تحریک پذیری ندارد
4. تشنج
5. نداشتن ادرار
6. درد شدید عضلات
7. ضعف شدید یا ناتوانی در ایستادن
8. عوددوباره تب و سرفه بعد از بهبودی نسبی
9. تشدید بیماری مزمن زمینه ای

درمان آنفولانزا

درمان آنفولانزا معمولاً بصورت درمانهای حمایتی انجام می شود ولی می توان از داروهای ضد ویروسی نیز جهت درمان استفاده کرد. داروهای ضد ویروس چنانچه زود شروع شوند و مثلاً در روز اول یا دوم پس از بروز علائم مصرف گردند اثر بخشی بهتری دارند.

توصیه می شود افرادی که در معرض عوارض خطرناک فلو هستند تحت درمان ضد ویروس قرار گیرند. اگر درمان ضد ویروسی 1 تا 2 روز بعد از شروع علائم فلو آغاز شود شدت علائم را کاهش داده و دوره بیماری را به 1 تا 2 روز تقلیل می دهد. داروهای ضد ویروسی همچنین از بروز عوارض نظیر ذات الریه  جلوگیری می کنند.

واکسیناسیون در آنفولانزا

توصیه می شود کسانی که به کووید 19 مبتلا می شوند واکسن غیر فعال آنفولانزا دریافت کنند. درمانگران توصیه می کنند که تزریق واکسن فلو در افرادی که به نوع علامت دار کووید 19 مبتلا شده اند تا زمانی که بیماری شدت وحدت خود را از دست داده است به تعویق بیفتد و یا فرد مبتلا به کووید دوره جداسازی خود را به اتمام برساند (پایان دوره قرنطینه)

-در مبتلایان به فرم خفیف یا بدون علامت کووید 19 که نیاز به قرنطینه و جداسازی ندارند واکسیناسیون فلو زودتر انجام می شود.

-در کسانی که در مراکز مراقبتهای بهداشتی نگهداری می شوند باید واکسیناسیون فلو زودتر انجام شود.

-واکسیناسیون توامان کووید و آنفولانزا در 2 نقطه متفاوت بصورت همزمان امکان پذیر می باشد.