حال که افراد مجبور شده و تصمیم گرفته اند که در این فضاهای کوچک زندگی کنند، بسیار پراهمیت است که معماری این فضاهای کوچک براساس نیازسنجی و خواسته های ساکنان طراحی شود و از تمامی فضاهای موجود مانند فضاهای زیر پله، انباری ها، فضاهایی که کاربردی چند منظوره دارند، به بهترین نحو استفاده شود و همچنین خانه ها از پلان های مسطح به فضاهای سه بعدی کوچک تغییر یابد.
در صورتی که در زمان طراحی ساختمان، شرایط ساکنین به صورت کامل در نظر گرفته شود و خواسته های آنها مورد توجه قرار گیرد و همچنین نیازسنجی شود، بسیاری از مشکلات زندگی در فضاهای کوچک قابل حل است، ولی متاسفانه با توجه به رشد سریع جمعیت شهرها و ساخت و سازهایی که صرفا به منظور انجام پروژه های تجاری و در واقع ساخت تنها یک سرپناه است، خیلی از موارد در زمان طراحی اولیه در نظر گرفته نمی شود و این، باعث می شود که ساکنین بعد از خرید آپارتمان با مشکلات بسیاری مواجه شوند وبا وجود این مشکلات، آرامش اعضای خانواده که جزء اصول مهم معماری است، به مخاطره افتاده و افراد را دچار سایر مشکلات خانوادگی نماید.
در این شرایط، افراد همانطور که در زمان بیماری از پزشک متخصص کمک می گیرند می بایست از معماران و طراحان داخلی که تخصص حل این مشکل را دارند کمک بگیرند. اما در مواردی هم می شود با اندکی مطالعه و سلیقه برای خیلی از مشکلات موجود، راه حلی مناسب یافت که ما در این مطلب به تعدادی از این راه حل ها اشاره خواهیم کرد.
فضاهای غیرمتعارف
در بسیاری از خانه ها فضاهایی وجود دارد که برای آن کاربرد خاصی را در نظر نگرفته اند و در اصطلاح، فضاهای پرت خانه محسوب می شوند و در بهترین حالت، توسط لوازم اضافی به صورت غیرمنظم و سازمان نیافته، اشغال می شوند؛ مانند کنج های نامتقارن، فضاهای تو رفته ی بین ستون ها، عقب نشستگی های دیوار به دلایل مختلف و مواردی دیگر که میتوان با کمی خلاقیت و سلیقه، این فضاها را به انواع کمدهای دیواری، ویترین، کتابخانه و... تبدیل کرد. با این کار علاوه براینکه آن فضا را به محلی برای کاربردی خاص تبدیل کرده اید، فضای داخلی خانه را هم از شکستگی و بی نظمی حاصله عاری نموده اید.
مبلمان
در خانه های کوچک، انتخاب مبلمان، یکی از مسائلی است که بسیار حائزاهمیت است. مبلمانی را که انتخاب می کنیم، باید در عین زیبایی و کارایی، فضای کم و مفیدی را اشغال نماید. در بعضی چیدمان منازل دیده می شود که مبلمان به جای اینکه برای افراد رفع نیاز نماید، بیشتر فضا را اشغال کرده و ایجاد فضاهای پرت و غیرقابل استفاده می نماید و در اصطلاح، بیش از آنکه به کار آید دست و پا گیر است.
به طور مثال، بهترین نوع مبلمان برای پذیرایی، استفاده از مبل های ال شکل است؛ چراکه در عین فضا سازی برای نشیمن به خاطر فرم ال شکل خود معمولا در کنجی از اتاق بدون ایجاد فضای پرت و غیرقابل استفاده جا می گیرد و بعضا درخانه های بسیار کوچک میتوان از نیم ست های ال شکل نیز استفاده نمود همچنین در انتخاب میز وسط دقت کنید که در صورت امکان از میزهایی استفاده کنید که قابلیت در هم رفتن میزهای جلوی مبلی را داشته باشد.
میز نهار خوری
میزهای نهار خوری را از انواع کشویی با صندلی های ظریف و کوچک انتخاب کنید. این میزها به شما این امکان را می دهد که در زمان هایی که از آن استفاده نمی کنید، با تغییر سایز و کوچک کردن آن فضای بیشتری را به خانه بدهید. همچنین در خانه های بسیارکوچک از میزهای کانتر که در ارتباط با آشپزخانه هستند، میتوان استفاده نمود، این میزها علاوه براینکه می توانند در زیر خود فضایی برای قرار گیری وسایل اضافه و یا ظروف را داشته باشند، نقش یک میز نهار خوری را نیز برای شما ایفا می نمایند.
میز تلویزیون
میزهای تلویزیون هم از دسته وسائلی هستند که در صورت انتخاب نادرست، می تواند فضایی را در خانه از بین ببرند.در انتخاب میز تلویزیون سعی کنید در صورت امکان از میزهایی که به صورت کشویی قابل تنظیم و تغییر سایز هستند، استفاده نمایید، چرا که این میزها قابلیت آن را دارند که در زمان های مختلف، متناسب با نیاز کاربر، تغییر سایز داده و کوچک یا بزرگ شوند. همچنین در خانه های کوچک توصیه می شود از فضای روی دیوار استفاده کنید و تلویزیون خود را بر روی دیوارنصب نمایید و در کنار و زیر آن با استفاده از شلف ها، فضایی را برای قرار دادن ملزومات تلویزیون ببینید.
تختخواب
برای انتخاب تختخواب نیز باید بسیار دقت نمود که علاوه بر راحتی و استاندارد، ظریف باشد و از خرید تختخواب های بزرگ با تاج های بلند اجتناب نمایید. در خانه های کوچک و تک خواب که فضایی برای کار و یا بازی کودک وجود ندارد، توصیه می شود در صورت امکان از تخت های تاشو استفاده شود که علاوه بر کاربرد تخت، بتوان در سایر مواقع با جمع کردن آن و استفاده از فضاهایی که در این تخت ها به عنوان کمد دیده می شود، فضای بیشتری را در اختیار داشته باشید و یا برای کودکان از تخت هایی استفاده کنید که دارای شکاف هایی برای قراردادن لباس ها و اسباب بازی کودکان باشد.در آخر از خرید مبل ها و میزهایی که تنها جنبه دکوری داشته و کاربرد خاصی ندارند، اجتناب نمایید.
ویترین
در بسیاری از خانه ها علیرغم فضای کوچک خانه، ویترین های دکوری فضایی از خانه را به خود اختصاص می دهند و موجب کوچک تر و کم شدن فضا می شوند. ما در چیدمان خانه های کوچک باید در نظر داشته باشیم که با کمبود فضا مواجه هستیم و در وهله اول میبایست سطح کف خانه را به وسایلی که دارای کاربرد و رفع نیاز برای ساکنین هست، اختصاص بدهیم. ویترین ها عمدتا جنبه زیبایی و دکوری دارند و معمولا برای نمایش وسائل دکوری مورد استفاده قرار می گیرند. شاید برای مخاطبین این سئوال پیش بیاید که اگر فردی خانه ای کوچک داشت، می بایست تمامی وسائل دکوری خود را دوربریزد؟
خیر،منتها باید از فضاها جور دیگر استفاده نماییم. توصیه می شود از وسایل دکوری در حد اعتدال استفاده شود و همچنین برای قرار گیری این وسایل از فضای روی دیوارها با تعبیه طبق و شلف ها ویا در صورت امکان از وسایل دکوری ای که قابلیت آویزان شدن از سقف را دارند استفاده نمایید.
آشپزخانه و کابینت ها
آشپزخانه از از فضاهای بسیار پراهمیت در خانه است، چرا که خانم خانه بیشتر زمان خود را در آن گذرانده و ارتباط بسیار با آن دارد. بسیاری از آشپزخانه ها دارای تو رفتگی های غیرمتعارف و فضاهای نامناسب برای چیدمان ظروف هستند، به همین خاطر، طراحی کابینت ها بسیار مهم است.
در طراحی کابینت ها تا جایی که می شود سعی کنید با کاور کردن فضاهای جلو و عقب رفته و کنج های کج و غیرقائم، سطحی صاف و بدون شکستگی را در نما ایجاد نمایید چون شکستگی ها علاوه بر پرت کردن فضاها، با ایجاد کنج های تیز، فضا را کوچکتر از آنی هم که هستند، نشان می دهند.حال باید با هنرمندی پشت این سطح صاف را تقسیم فضایی نماییم. توصیه می شود برای ظروف بزرگ و کم استفاده از فضاهای بالای کابینت استفاده نمایید، چرا که جابجایی ظروف در بالای کابینت، امری سخت است و ترجیحا بهتر است که وسایل کم کاربرد در آن قسمت قرار بگیرند. تقسیمات داخلی کابینت را متناسب با ظروف در نظر بگیرید به طور مثال برای لیوان ها یک فضا برای بشقاب ها یک فضا و شکاف هایی را نیز برای قرار گیری قاشق و چنگال در نظر داشته باشید. سعی کنید فضای آشپز خانه را با فضای نهارخوری و نشیمن تلفیق نمائید البته با جداسازی مناسب.این کار به شما کمک میکند از فضاها و دید باز تری برخوردار باشید.
کلام آخر
در مجموع، خانه های مختلف از نظر نقشه و نواقص و استعدادهای بهبود، با یکدیگر متفاوت هستند، پس هرخانه علیرغم مشترکات با سایر خانه ها، یکسری مشخصه هایی دارد که تنها مختص آن فضا است و باید متناسب با آن طراحی شود. به همین دلیل، ما در این مطلب تنها به مواردی پرداختیم که در اکثر خانه ها مشترک است و همچنین این موضوع را هم نباید از یاد برد که نیازها و خواسته های افراد نیز با توجه به شرایط و سلایق با یکدیگر متفاوت است و نمیتوان به راحتی برای همه یک راه حل واحد را در نظر گرفت.
نویسنده: مهندس نیما پرویزی مریدانی