شماره 25

تب مالت؛ بیماری هزار چهره

تب مالت؛ بیماری هزار چهره
(شنبه ۱۵ دی ۱۳۹۷) ۱۱:۰۰

تب مالت، یک بیماری هزار چهره است و به شکل های مختلف، آثار خود را در انسان نشان می دهد؛ از جمله آسیب به چشم، مغز، پیدایش علایم عصبی، آسیب به دستگاه گوارش و بیماری های مفاصل، کلیه و مجاری ادراری، ریه، خون، زنان، ناباروری و داخلی. تب مالت یا بروسلوزیس، یک بیماری باکتریایی در دام ها است.

تب مالت را تب مواج نیز می نامند، زیرا علایم بیماری در طول چند هفته، به تناوب، تشدید می شود و تخفیف می یابد. در طول شبانه روز، روزها حال بیماران بهتر است و غروب و شب ها تب بیماران بالاتر می رود و گاهی شدیداً عرق می کنند. «بروسلوز بزی» شایع ترین نوع تب مالت در ایران است و ممکن است موجب ناتوانی و مرگ شود. «بروسلوز گاوی» در رتبه دوم شیوع قرار دارد و علایم خفیف تری دارد.
راه های انتقال تب مالت به انسان
انتقال تب مالت به انسان از طریق تنفس (تنفس گرد و غبار موجود در هوای طویله و اصطبل دام ها و یا آزمایشگاه ها)، خوراکی (شیر و لبنیات غیربهداشتی و گوشت و بافت نیم پز دام ها) و از راه پوست و مخاط (هنگام شیر دوشی، ذبح دام، لمس حیوان بیمار، تماس با اشیا آلوده) صورت می گیرد. تمام ترشحات حیوان آلوده، اعم از خون، ادرار، مدفوع و ترشحات زایمانی، حاوی باکتری است و حتماً در تماس با دام باید از دستکش استفاده شود.
از آن جایی که نمی توان دام بیمار را از سالم از روی ظاهر شناسایی نمود، پس هر دامی را باید آلوده فرض نمود و شیر، پنیر، سرشیر، خامه، بستنی و هر محصول دیگری که از شیر غیرپاستوریزه یا به اندازه کافی جوشانده نشده، به دست می آید، باید آلوده فرض شود.
بستنی سنتی (دست ساز) یکی از مهمترین فرآورده های لبنی است که می تواند باعث بروز بیماری تب مالت شود
هر بافتی از بدن حیوان مبتلا به بروسلوز اگر خام یا نیم پز خورده شود؛ می تواند باعث بیماری شود. تب مالت از انسان به انسان منتقل نمی شود.

علایم و نشانه های تب مالت در انسان
مرحله حاد بیماری: تشخیص بیماری دراین مرحله دشوار است، زیرا علایم اختصاصی بیماری دیده نمی شود. بی اشتهایی، تعریق شبانه، سردرد، درد بدن، درد زانو یا سایر مفاصل، ظاهر می شود و ممکن است دردها و آسیب های سه ماهه اول بیماری تا ماه ها ادامه یابد.
مرحله تحت حاد: بعد از سه ماه، علایم بیماری بیشتر شده و در هرجای بدن و بخصوص در استخوان ها و مفاصل دیده می شود. باعث تاری دید یا کوری، درگیری سیستم خونی، دستگاه گوارش، کبد، طحال و بیضه می شود و در مغز یا قلب به مرگ می انجامد.
مرحله مزمن بیماری: اگر علایم و عوارض بیماری، بیشتر از یک سال ادامه داشته باشد، بیماری وارد مرحله مزمن می شود. در این مرحله، بیماران اغلب تب ندارند و ممکن است دچار افسردگی، بیحالی، بدن دردهای مزمن و خسته کننده شوند. تشخیص آزمایشگاهی در این مرحله نیاز به دقت پزشک دارد. به علت شباهت علایم بیماری تب مالت با برخی بیماری ها و هزارچهره بودن آن، امکان اشتباه و تأخیر در تشخیص وجود دارد.
افرادی که با دام ها تماس دارند یا در نزدیکی محل زندگی، دام نگهداری می کنند و یا مصرف کننده محصولات لبنی و غذایی غیربهداشتی هستند، اگر تب به همراه بدن درد یا هریک از دیگر علایم بیماری تب مالت را داشته باشند یا حتی بدون وجود تب، دچار افسردگی، رخوت و سستی چند هفته ای شوند؛ مشکوک به بیماری تب مالت هستند.
پیشگیری از تب مالت
- افزایش آگاهی افراد جامعه از راه های ورود میکروب به بدن.
- شستشوی صحیح دست ها بعد از تماس با محیط آلوده.
- استفاده از لباس کار، کفش مخصوص و ماسک در صورت ورود به محل زندگی دام ها.
- عدم تماس مستقیم با بافت های حیوان آلوده و جنین سقط شده(تمام ترشحات بدن).
- عدم مصرف شیر دامی که جدیداً سقط جنین داشته است.
- عدم نوشیدن و استفاده از شیر خام.
- استفاده از محصولات لبنی بهداشتی و پاستوریزه.
کسانی که به روستاها و شهرهای کوچک سفر می کنند و محصولات لبنی محلی می خورند یا از فاصله نزدیک از حیوانات دیدن می کنند؛ ممکن است به این بیماری مبتلا شوند و باید در این رابطه آموزش ببینند.
سالم سازی شیر
میکروب تب مالت در اثر حرارت مناسب از بین می رود ؛ بنابراین بعد از رسیدن به نقطه جوش، شیر 5 تا 10 دقیقه بجوشد و مرتب شیر هم زده شود.
سرشیر، پنیر، خامه و بستنی باید از شیرِ جوشیده تهیه شود. اگر پنیر از شیر نجوشیده، درست می شود باید حداقل به مدت 3 ماه در آب نمک 17 درصد قرار داده شود.

دکتر الهام مهرابی – دامپزشک/ فرهنگسرای خانواده ماهشهر

تعداد بازدید : ۱۶,۲۳۲