به گزارش نیپنا، صنعت نفت در اقتصاد ایران سال‌های زیادی است که عمده درآمد ملی کشور را تامین می‌کند و در واقع این بخش در اقتصاد کشور نقشی اساسی دارد؛ این صنعت به دلیل اتکای اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی - که البته در سال‌های اخیر این وابستگی روند کاهشی داشته - همواره به عنوان موتور محرک اقتصاد نقشآفرین بوده و از طریق توسعه همکاری‌های بین‌المللی، نقش موثری در پیشبرد اهداف دیپلماسی اقتصادی و تضمین امنیت ملی کشور ایفا کرده است.
توسعه صنعت نفت ایران به واسطه برخورداری از ۸۳۶.۴۷ میلیارد بشکه ذخایر درجای هیدروکربور مایع (نفت خام، مایعات و میعانات گازی) و حدود ۳۴ تریلیون مترمکعب ذخایر گازی و با قرار گرفتن در رتبه نخست دنیا از حیث برخورداری از مجموع ذخایر هیدروکربوری، در کنار موقعیت ژئوپولیتیک و نیز همجواری با منابع انرژی دریای خزر و خلیج فارس و دسترسی به آبراه‌های بین‌المللی، اهمیتی دوچندان دارد.
بر اساس این گزارش، بارزترین رویدادهای صنعت پتروشیمی در سالی که گذشت به شرح ذیل است:
پتروشیمی در افق ۱۴۰۴
شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران نیز در سال ۹۶ برای دستیابی به هدف‌های کلان خود در افق ۱۴۰۴ که کسب مقام نخست منطقه در تولید محصولات پتروشیمی از لحاظ ارزش اجرای طرح‌های جدید (طرح‌های با خوراک گاز عمدتا از گاز طبیعی به عنوان خوراک استفاده می‌کنند)، گام برداشت.
افتتاح مجتمع پتروشیمی کردستان
در نخستین روز کاری سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، (شنبه، پنجم فروردین ماه ۹۶) مجتمع پتروشیمی کردستان، بزرگ‌ترین پروژه صنعتی این استان با حضور رئیس جمهوری و وزیر نفت به طور رسمی افتتاح شد. دکتر روحانی در این مراسم، اشتغال جوانان را بهترین عیدی برای خود عنوان کرد. این مجتمع از طرح‌های دوازده‌گانه اقتصاد مقاومتی در صنعت پتروشیمی بود که به گفته وزیر نفت، با اجرای این طرح، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری صنعتی تاریخی این استان صورت گرفته است. این مجتمع افزون بر توسعه بخش پایین‌دستی صنایع پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش، سبب ایجاد بازارهای جدید صادراتی، اشتغال‌زایی و ارزش افزوده بیشتر در کشور به‌ویژه در مناطق غرب و شمال غرب ایران می‌شود.
مجتمع پتروشیمی کردستان با دریافت خوراک از خط لوله اتیلن غرب با تولید سالانه ۳۰۰ هزار تن پلی‌اتیلن سبک سبب گسترش زنجیره صنایع تکمیلی در این استان می‌شود. این مجتمع با سرمایه‌گذاری ارزی ۲۵۷ میلیون یورو و (۳۸۰۰ میلیارد ریال) ساخته شده است.
افتتاح ۴ مجتمع پتروشیمی با ارز آوری سالانه ۲ میلیارد دلار
اما افتتاح‌ها در صنعت پتروشیمی در فروردین ماه با بهره‌برداری رسمی از پتروشیمی کردستان پایان نپذیرفت و بیست‌وهفتم این ماه چهار طرح دیگر این صنعت با ارزآوری سالانه ۲ میلیارد دلار افتتاح شدند. واحدMEG پتروشیمی مروارید با هدف تولید انواع اتیلن گلایکول با ظرفیت تولید سالانه ۵۴۰ هزار تن محصول و سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ۱۷۰ میلیون یورو ۸۹۰۰ میلیارد ریال، پلی استایرن انتخاب با ظرفیت تولید ۲۵۰ هزار تن در سال پلی‌استایرن انبساطی با سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ۱۲۰ میلیون دلار و ۲۰۰۰ میلیارد ریال، فاز ۲ پتروشیمی کاویان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اتیلن منطقه خاورمیانه با هدف تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی مسیر خط لوله اتیلن غرب با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن و سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ۲۰۰ میلیون یورو و ۲۳۵۰ میلیارد ریال و پتروشیمی تخت جمشید پارس با هدف تولید انواع محصولات پلی استایرن به ظرفیت تولید سالانه ۶۵ هزار تن با سرمایه‌گذاری ارزی و ریالی به ترتیب حدود ۴۰ میلیون یورو و ۱۳۵۰ میلیارد ریال چهار طرحی بودند که با حضور رئیس جمهوری و وزیر نفت به بهره‌برداری رسیدند و در مجموع حدود ۲ میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری ایران افزوده شد.
برگزاری همایش با هدف جذب سرمایه خارجی
سیزدهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران (IPF) در دوم و سوم اردیبهشت ماه با حضور ۳۸۵ شرکت داخلی و ۷۶ شرکت خارجی برگزار شد که با توجه به سرمایه‌بر و دانش‌محور بودن صنعت پتروشیمی، هدف از برگزاری این همایش جذب همکاری و سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی، معرفی توانمندی‌های داخلی، تأمین فناوری‌های نو و سهولت دریافت تسهیلات مالی و پوشش‌های بیمه‌ای بین‌المللی بود.
توافقنامه اصولی توسعه و بهبود فناوری پلی پروپیلن و کاتالیست مرتبط با آن نیز در حاشیه این همایش میان شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و شرکت نورنر نروژ همسو با توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی امضا شد.
حرکت در مسیر خودکفایی
اواخر اردیبهشت ماه امسال، به همت پژوهشگران شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، گامی دیگر به سوی خودکفایی در صنعت پتروشیمی با بومی‌سازی دانش فنی تولید گرید جدید لوله پلی اتیلن سنگین High Performance PE۱۰۰ برداشته شد.
امضای توافق با شرکت ایرلیکوئید
مردادماه ۹۶، توافقنامه همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با شرکت ایرلیکوئید برای ایجاد لیسانس مشترک فرآیند تولید پروپیلن از متانول و مهندسی پایه واحد ۵۰۰ هزار تن MTP امضا شد. براساس مذاکراتی که شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با شرکت‌های خارجی انجام می‌دهد، انتقال فناوری‌ها به شرط بومی‌سازی انجام خواهد شد که با اجرای این الگو شاهد انتقال فناوری به کشور، فرار از خام‌فروشی، اشتغال‌زایی، اتصال صنایع بالادست، میان‌دست و پایین‌دست صنعت پتروشیمی و ایجاد ارزش افزوده در زنجیره پتروشیمی برای کشور خواهیم بود.
آغاز عملیات اجرایی پتروشیمی دهلران
همزمان با هفته دولت امسال در شهریور ماه، عملیات اجرایی پتروشیمی دهلران با هدف تکمیل زنجیره ارزش و استفاده از گازهای همراه نفت جمع‌آوری شده از طرح ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ برای تولید محصولات پتروشیمی و پلیمری آغاز شد. با ارزیابی‌های صورت گرفته، این مجتمع ظرفیت تولید ۷۰۰ هزار تن اتیلن، ۱۵۰ هزار تن پروپیلن، ۵۰ هزار تن پیرولیز اشباع نشده و ۶ هزار تن سوخت کوره را دارد. بهره‌برداری کامل پتروشیمی دهلران اشتغال‌زایی ۱۲۰۰ نفر را به طور مستقیم خواهد داشت.
افزایش تولید صنعت پتروشیمی
صنعت پتروشیمی امسال نیز با رشد قابل توجهی در تولید همراه بود به نحوی که عملکرد تولید ۱۱ماهه مجتمع‌های پتروشیمی کشور از ابتدای امسال تا پایان بهمن ماه نشان از تولید بیش از ۴۹میلیون تن محصول پتروشیمی می‌دهد که براساس این عملکرد، تولید ۲۱ مجتمع پتروشیمی مستقر در منطقه ماهشهر ۱۷ میلیون و ۹۵۶ هزار تن، تولید ۱۶ مجتمع پتروشیمی مستقر در منطقه عسلویه حدود ۲۰ میلیون و ۸۸۶ هزار تن و تولید ۲۱ مجتمع پتروشیمی مستقر در مناطق داخلی کشور حدود ۱۰ میلیون و ۲۰۷ هزار تن بوده است.
برگزاری یازدهمین نمایشگاه ایران پلاست
یازدهمین نمایشگاه ایران پلاست با شعار «بهبود فضای کسب‌وکار در صنایع تکمیلی پتروشیمی و پلاستیک کشور» با رشدی بیش از ۱۰۰ درصدی حضور شرکت‌های خارجی در چهار گروه کالایی مهرماه امسال در حالی برگزار شد که نمایندگانی از ۲۴ کشور جهان در این نمایشگاه حضور داشتند؛ نمایندگانی از کشورهای آلمان، چین، هند، قبرس، تایوان، فرانسه، ایتالیا، کره جنوبی، فنلاند، سوئیس، اتریش، صربستان، لوکزامبورگ، بلژیک، تایلند، جمهوری چک، یونان، دانمارک، هلند، اسپانیا، امارات متحده عربی، ژاپن، ترکیه و برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس.
این نمایشگاه با هدف رونق بازار صنعت پلاستیک و تسهیل روند بازاریابی این صنعت با حضور ۶۰۰ شرکت داخلی و ۵۲۴ شرکت خارجی برگزار شد.
شایان یادآوری است که در حاشیه نمایشگاه یازدهم ایران پلاست، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و انجمن صنایع پلاستیک فرانسه به منظور استانداردسازی قطعات پلاستیکی خودروهای ایرانی برای ورود به بازارهای خارجی تفاهم‌نامه ارتقای سطح علمی و فناورانه شرکت‌های دانش بنیان امضا کردند.
امضای توافقنامه ساخت کارخانه ان‌جی‌ال ۲۳۰۰
در روزهای پایانی مهرماه ۹۶، مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت و پتروشیمی امیرکبیر توافقنامه ساخت کارخانه ان‌جی‌ال ۲۳۰۰ را به منظور تأمین خوراک پایدار امضا کردند تا بر اساس این توافقنامه، پس از سال‌ها، مهم‌ترین چالش مجتمع پتروشیمی امیرکبیر یعنی تأمین خوراک پایدار، رنگ واقعیت به خود گرفته است.
امضای تفاهم‌نامه‌ای میان منطقه آزاد قشم و نفت و گاز پارسیان
آبان ماه امسال، با امضای تفاهم‌نامه‌ای میان منطقه آزاد قشم و نفت و گاز پارسیان، ایجاد هاب پتروشیمی در قشم کلید خورد. براساس این تفاهم‌نامه اجرای گام‌های ابتدایی و مطالعاتی این طرح، آغاز شد. همکاری در تهیه قراردادها، پیشبرد انجام مطالعات طرح جامع هاب‌پتروشیمی قشم به وسیله شرکت WORLEY PARSONS، تعیین حدود اربعه اراضی این طرح به وسعت تقریبی ۴۰۰ هکتار و پیشبرد انجام مطالعات کلان زیست محیطی و ایمنی سایت از تعهدهای سازمان منطقه آزاد قشم در این طرح مهم صنعت پتروشیمی به‌شمار می‌آید.
آغاز احداث پتروشیمی کوروش
در نیمه آذرماه امسال، کلنگ احداث پتروشیمی کوروش با سرمایه‌گذاری ۱۹۰ میلیون دلار به منظور تولید سالانه ۱۵۰ هزار تن پروپیلن و مشتقات پایین‌دستی در بندر ماهشهر به زمین زده شد که براساس برآورد انجام شده، ساخت‌وساز آن ۴۰ ماه به طول خواهد انجامید. پروپیلن یکی از مواد پایه برای توسعه زنجیره ارزش در صنایع پتروشیمی محسوب می‌شود که خوشبختانه در این پروژه مسیر توسعه پایین دست و تکمیل زنجیره ارزش نیز پیش‌بینی شده است.
امضای قرارداد تجاری‌سازی کاتالیست SAC۵۰۰
هفته پایانی بهمن ماه ۹۶، قرارداد تجاری‌سازی کاتالیست SAC۵۰۰ بین شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و پتروشیمی شازند امضا شد. کاتالیست SAC۵۰۰ از خانواده کاتالیست‌های زیگلر ناتاست که در فرآیند دوغابی تولید پلی‌اتیلن سنگین قابل استفاده است. این کاتالیست از لحاظ فنی با کاتالیست‌های وارداتی قابل رقابت است و می‌تواند در واحدهای تولیدی فرآیند هوستالن برای تولید گرید لوله مورد استفاده قرار گیرد.
این کاتالیست قابلیت جایگزینی کاتالسیت‌های وارداتی مصرفی در واحدهای پلی اتیلن سنگین دوغابی هوستالن را دارد و از مزیت‌هایی مانند قیمت تمام شده به مراتب پایین‌تر، ضایعات کمتر در مراحل ساخت و مهم‌تر از همه دانش فنی بومی برخوردار است. با دستیابی به این دانش فنی، گامی بلند همسو با استقلال علمی مجتمع‌های پتروشیمی تولیدکننده پلی‌اتیلن سنگین و قطع وابستگی به واردات این محصول برداشته شده است.
افتتاح ۳ طرح پایین دستی
هفتم اسفندماه، سه طرح پایین‌دستی پتروشیمی با ظرفیت ۱۴۶ هزار تن در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی به طور رسمی افتتاح شد. این طرح‌ها از مجموعه طرح‌های صنایع تکمیلی و پایین‌دستی پتروشیمی به شمار می‌روند که به‌طور رسمی افتتاح شدند.
مجموع سرمایه‌گذاری سه طرح، تصفیه پساب شرکت پتروشیمی مارون به روش MBR (فرآیند رآکتور بیولوژیکی غشایی)، توسعه صنایع بسته‌بندی پتروپک و تولید آمیزه‌ها و مستربچ‌های پلیمری، ۹۷۷ میلیارد ریال و ۱۵,۱ میلیون دلار است و با بهره‌برداری از آنها، ۱۵۲ شغل مستقیم ایجاد شد. این واحدها سالانه ۱۴۶ هزار تن آمیزه‌ها، مستربچ‌ها و کامپاندهای پلیمری و گرانول حاصل از بازیافت کیسه‌های شیرینگ تولید می‌کنند و محصول آنها در صنایع ساختمانی، خودرو، بسته‌بندی، نساجی و خانگی کاربرد دارد.
در نیمه اسفندماه امسال، قرارداد همکاری شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی و ایرلیکوئید فرانسه برای ایجاد لیسانس مشترک فرآیند تولید پروپیلن از متانول قرارداد همکاری امضا شد که با امضای این قرارداد، نخستین لیسانس واحد صنعتی فرآیند تبدیل متانول به پروپیلن تحت برند PARS MTP قابل ارائه به مشتری می‌شود. شرکت ملی صنایع پتروشیمی نخستین خریدار این لیسانس خواهد بود تا در قالب یک واحد مرجع بتوانند به دیگر متقاضیان ایرانی این لیسانس را اعطا کنند.
منبع: شانا