به گزارش خبرنگار نیپنا، مرضیه شاهدایی معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی امروز چهارشنبه(20 بهمن ماه) در نشستی خبری که همزمان با گرامی داشت ایام دهه فجربرگزار شد، تعداد طرح های فعال در این صنعت را 50 طرح با ظرفیت تولید 41.3 میلیون تن عنوان کرد و گفت: اجرای این گروه از طرح ها به 23 میلیارد دلار و 239 هزار میلیارد ریال سرمایه نیاز دارد .
وی در خصوص برنامه ششم توسعه، افزود: به منظور اجرای برنامه ششم توسعه که از سال 1396 عملیاتی خواهد شد، شرکت ملی صنایع پتروشیمی یک نقشه راه ترسیم کرده است که بر اساس آن 30 طرح با برآورد سرمایه گذاری 40 میلیارد دلار اجرا خواهد شد.
که از این تعداد 25 طرح پتروشیمی و 5 طرح بالادستی برای تامین خوراک خواهد بود و برآورد سرمایه گذاری برای طرح های بالادستی 8.5 میلیارد دلار خواهد بود که به هلدینگ های پتروشیمی برای تسهیل تامین خوراک شرکت های پتروشیمی واگذار خواهد شد و بیشتر طرح های تعریف شده خوراک گاز طبیعی هستند. همچنین در برنامه هفتم توسعه نیز اجرای 22 طرح با ظرفیت 37.1 میلیون تن پیشنهاد شده است.
معاون وزیر نفت افزود: روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی از ابتدا تاکنون را در قالب 5 مرحله پیدایش، گسترش اولیه، رکود(به علت جنگ تحمیلی)، تجدید حیات و بازسازی با اجرای طرح های توسعه ای در اراک و بندر امام خمینی و در نهایت مرحله جهش و تثبیت بود که مبتنی بر ارتقا جایگاه صنعت پتروشیمی در صادرات کالاهای غیر نفتی و توسعه سهم آن در اقتصاد بود.
وی با اشاره بر سایه تحریم بر فعالیت های صنعتی و اقتصادی کشور و به ویژه صنعت پتروشیمی، از سال 1384 به بعد، افزود: با وجود تحریم ها از سال 1384 به بعد، روند توسعه این صنعت با شتاب رو به جلو در حرکت است، بطوری که میزان تولید اسمی صنعت پتروشیمی در پایان سال 95 به 64.1 میلیون تن خواهد رسید و در دوران تحریم نیز روند تولید افزایشی بوده و با وجود افزایش نیاز داخل به محصولات پتروشیمی همچنان رشد داشتیم.
شاهدایی تصریح کرد: تمام طرح ها و مجتمع های بهره برداری شده با وجود امکان صادرات 100 درصد محصولات خود به خارج از کشور اولویت تولیدشان تامین بازارهای داخلی و صنایع مرتبط است.
سهم22.6 درصدی صنعت پتروشیمی ایران در خاورمیانه
شاهدایی سهم ایران در ظرفیت تولید خاورمیانه در سال 94 را 22.6 درصد عنوان کرد و گفت: سهم ایران در خاورمیانه رشد داشته و در جهان نیز سهم تولید در صنعت پتروشیمی از 2.2 در سال 93 به 2.3 در سال 94 رسیده است.و برای افزایش سهم تولید در جهان نیازمند سرمایه گذاری های بالایی هستیم.
وی در مورد عملکرد صنعت پتروشیمی در دولت یازدهم، گفت: ظرفیت نصب شده صنعت پتروشیمی در دولت یازدهم 16 درصد رشد را به خود اختصاص داد و در این دولت میزان تولید در حدود 24 میلیون تن و مقدار صادرات 32 میلیون تن رشد داشته است . فروش خالص کل 24.4 میلیون تن و مقدار فروش داخلی 15.9 میلیون تن افزایش یافته است.
بهره برداری از 20 طرح پتروشیمی در دولت یازدهم
وی در مورد طرح هایی که بر اساس اقتصاد مقاومتی افتتاح و بهره برداری شده گفت: 20 طرح در دولت یازدهم مورد بهره برداری قرار گرفت و طرحهای اقتصاد مقاومتی سال 95 شامل فاز دوم کاویان، فاز دوم کارون، پلی اتیلن سبک کردستان، فاز سوم پردیس ... بوده است و یکی از طرح های مهم که در حال تکمیل است و با افتتاح پتروشیمی کردستان مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت خط لوله اتیلن غرب است که خط لوله آن کشیده شده است و با بهره برداری از دو ایستگاه تقویت فشار و طرح های دیگر تا پایان سال 95 گاز را از عسلویه به میان دوآب منتقل کرده و در مسیر خوراک مورد نیاز طرح های مختلف را تامین خواهد کرد.
شاهدایی در مورد رویکرد کلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی بعد از خصوصی سازی، گفت: کمک به مجتمع های موجود برای دستیابی به ظرفیت اسمی و کمک به تکمیل طرح های نیمه تمام، کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی FDI برای انتقال تکنولوژی و تکمیل زنجیره ارزش و تنوع محصولات صادرات محور، توسعه سرمایه گذاری و مدیریت با مشارکت شرکت های مهندسی و ساخت داخل، هدایت سرمایه گذاران طرح ها به سوی مشارکت با سرمایه گذاران خارجی، عدم صدور مجوز جدید جهت اجرای طرحهای متانول و تشویق طرح های متانول به ادغام و تکمیل زنجیره ارزش و .... از جمله رویکردهایی است که شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جهت پیشبرد این صنعت بعد از خصوصی سازی اتخاذ کرده است.
ایجاد قطب های جدید پتروشیمی بر اساس آمایش سرزمین
شاهدایی یکی از برنامه های شرکت ملی صنایع پتروشیمی را ایجاد قطبهای جدید بر اساس آمایش سرزمین عنوان کرد و گفت: بعد از مناطق عسلویه و ماهشهر شرکت ملی صنایع پتروشیمی مطالعاتی را برای توسعه قطب های صنعت پتروشیمی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان انجام داده است که علاوه بر 3 هزار هکتار زمین در حال مطالعه در فاز دوم ماهشهر، سایت انرژی بر پارسیان در نزدیکی فرودگاه عسلویه، جزیره های لاوان، کیش، قشم و مناطقی در شرق تنگه هرمز یعنی منطقه جاسک به لحاظ استراتژیک و چابهار را برای احداث طرح ها و واحدهای پتروشیمی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است.
استفاده از ظرفیت های موجود شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی
وی در مورد توسعه پژوهش و فناوری صنعت پتروشیمی گفت: شرکت پژوهش و فناوری و پتروشیمی به دستاوردهای بالایی برای افزایش بهره وری در صنعت دست یافته است که مهمترین آنها دانش تولید پروپیلن از متانول است که با استفاده از مجوز شورای اقتصاد و مشارکت با سرمایه گذار خارجی توسط شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی تجاری سازی خواهد شد.
شاهدایی در مورد آثار برجام در صنعت و توسعه صنعت در دوران پسابرجام، گفت: امکان حضور شرکتهای خارجی برای مذاکره ، و حضور مجدد صنعت پتروشیمی در بازارهای صادراتی اروپا و افزایش درآمدهای صادراتی و امکان تامین قطعات، کاتالیست ها، مواد شیمیایی و تسریع اجرای طرح های توسعه ای به واسطه تسهیل تامین منابع مالی تجهیزات و دانش فنی بر اثر توافق های صورت گرفته در برجام ایجاد شد و صنعت پتروشیمی توانست از منابع مالی آزاد شده برای تامین هزینه پروژه های زیرساختی استفاده کند و همچنین دسترسی به دانش فنی و همکاری با شرکت های معتبر و تامین منابع اطلاعاتی مثل اطلاعات بازار و اقتصادی فراهم شد.
مذاکره با 8 بانک خارجی برای فاینانس پتروشیمی
وی در مورد تفاهم نامه هایی که با سرمایه گذاران خارجی صورت گرفته گفت: شرکت هایی مثل توتال، لینده، BASF ( با سرمایه گذاری 4 تا 4.6 میلیارد دلاری برای انجام مطالعات جهت اجرای یک طرح پتروشیمی با مشارکت شرکت هلدینگ خلیج فارس) میتسویی ( برای انجام مطالعات اجرای طرح یوتیلیتی متمرکز فاز دوم عسلویه) سرکوبه، سوجیتز ژاپن، هیوسانگ کره جنوبی ونیز شرکت شل بوده است و با بانک های کشورهای آلمان، ژاپن، دانمارک و انگلستان برای تامین مالی و فاینانس مذاکراتی صورت گرفته است.
معاون وزیر نفت تصریح کرد: همچنین اخیراً در صنعت پتروشیمی ایران، مذاکراتی با 3 بانک آلمانی، 4 بانک و موسسه مالی ژاپنی و یک بانک انگلیسی - دانمارکی در خصوص پوشش بیمه ای و فاینانس و یوزانس پروژه های مختلف صورت گرفته که برخی مذاکرات به قرارداد نهایی رسیده و برخی هنوز در دست انجام است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان اینکه مشکلاتی در مسیر بازگشایی خط جدید اعتباری ایران - ژاپن وجود دارد، گفت: به دلیل مسائلی که در زمینه انتقال پول در دوران تحریم ها داشتیم و مشکلاتی که خود بانک های ژاپنی با آن مواجه بودند برخی شرکت ها نتوانسته بودند تعهدات مالی خود را نسبت به برخی بانک های ژاپنی در زمان مقرر انجام دهند، که در حال حاضر در حال رتق و فتق امور برای تسویه حساب ها هستیم تا بتوانیم از طریق خط اعتباری جدید بین دو کشور تأمین مالی برخی طرح ها را انجام دهیم اما همین عدم تسویه حساب و بدهی های باقی مانده، مشکلی برا سر راه بازگشایی این خط اعتباری جدید است.
جلسه پرسش و پاسخ
واحد مرکزی خبر: چقدر در خط لوله اتیلن غرب سرمایه گذاری شده است؟ آیا بانک های اروپایی علاقه مند به تامین سرمایه پروژه های ایرانی هستند؟ در زمینه تولید پروپیلن ازمتانول هم توضیح دهید که این طرح درچه مرحله ای قرار دارد؟
شاهدایی: برای تکمیل پروژه خط لوله اتیلن غرب در کل 322 میلیون دلار و 7355 میلیارد ریال سرمایه لازم بوده است. بانک هایی که با آن ها تاکنون مذاکره شده نیز، بانک های دسته اول اروپایی هستند؛ برای تامین فاینانس و سرمایه گذاری خارجی در پروژه های ایران، بانک ها و بیمه های بین المللی نقش بسیار مهمی دارند. به طور کلی با وجود امضای توافق برجام، روند تامین فاینانس طرح ها به کندی طی می شود. در مذاکرات با سرمایه گذاران خارجی که ممکن است به دلیل حضور در ایران، در ارتباط با امریکا دچار مشکل شوند، پیشنهاد شده است که با وجود تحریم های نانوشته موجود، از طریق بانک ها منابع لازم را تامین و در ایران سرمایه گذاری کنند.
تاکنون هلدینگ خلیج فارس و هلدینگ نفت و گاز پارسیان توانستند از بانک های ژاپن و اروپا طرح های خود را تامین مالی کنند و این امر در پی تلاش شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای قانع کردن بانک های خارجی برای پذیرش تضامین هلدینگ ها صورت گرفته است؛ همچنین بانک ها می توانند، ظرفیت های تولید را به عنوان گارانتی درنظر گیرند.
اجرای طرح و تجاری سازی تولید پروپیلن از متانول به شرکت پژوهش و فناوری شرکت ملی صنایع پتروشیمی واگذار شده است؛ با توجه به نیاز این پروژه به متانول مقرر شد طرح در عسلویه اجرا شود، فعالیت طرح شروع شده و در مرحله کارهای مهندسی است.
روزنامه تعادل: سهام پتروشیمی دماوند به چه گروه هایی واگذار شد؟ به نظر شما کاهش ارزش این طرح و تخفیف داده شده عادلانه است؟ درست است که کنسرسیوم خریدار سهام دماوند خصولتی است و نه خصوصی؟
شاهدایی: پتروشیمی دماوند تامین کننده یوتیلیتی و سرویس های جانبی است و باید یوتیلیتی 22 مجتمع در فاز دوم عسلویه را تامین کند. به طور کلی برای اجرای این طرح باید 2.6 میلیارد دلار سرمایه گذاری شود که از این میزان 1.5 میلیارد دلار آن اختصاص به ایجاد و احداث زیر ساخت ها دارد .تا امروز شرکت ملی صنایع پتروشیمی بین 600 تا 700 میلیون دلار در بخش هایی چون ژنراتور، آبگیر و ... سرمایه گذاری کرده است. این مجتمع به ایجاد زیرساخت هایی همچون احداث 7 کیلومتر کریدور از شرق به غرب عسلویه، خیابان های فرعی و ... دارد که سرمایه بسیار سنگینی را می طلبد؛ از سوی دیگر شرکت یوتیلیتی متمرکز به گونه ای نیست که بازگشت سرمایه آن بلافاصله پس از بهره برداری آغاز شود. بنابراین بخش خصوصی حاضر به پذیرش این موضوع نبود و همین امر نیز علت معطل ماندن پروژه دماوند در دو سال گذشته بوده است.با این وجود بسیاری از شرکت ها و سرمایه گذاران خارجی جهت حضور و مشارکت در اجرای این طرح ابراز تمایل و علاقمندی کرده اند.
همچنین، کنسریومی که اقدام به خرید سهام پتروشیمی دماوند کرده است، متعهد به پرداخت هزینه هایی هستند که شرکت ملی صنایع پتروشیمی تاکنون در این طرح هزینه کرده است. بنابراین مقرر شد 30 درصد از ارزش 80 درصد سهم واگذار شده، به صورت نقد و مابقی به صورت اقساط از خریداران اخذ شود. ذکر این موضوع ضروری است که 20 درصد از سهام کل این پتروشیمی در مالکیت دولت باقی می ماند.
با توجه به موارد یاد شده، با هماهنگی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، وزارت نفت و سازمان خصوصی سازی مقرر شد شرکت های هلدینگ خلیج فارس، نفت و گاز پارسیان و ساتا که در فاز 2 فعال هستند، کنسرسیومی را ایجاد و 80 درصد سهام دماوند را خریداری کنند لذا سه شرکت فعال در منطقه که در فاز 2 عسلویه ذی نفع هستند، یک کنسرسیوم را تشکیل دادند. اصلاح قیمت سهام با 10 درصد تخفیف، با نظارت مجلس و سازمان بازرسی و نظر نهایی کارشناسان صورت گرفت.
وب سایت نکونیوز: دستاوردهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یک سازمان حاکمیتی چه بوده است ؟به ویژه در بخش ارتباط با بخش خصوصی؟
شاهدایی: ارتباط شرکت ملی صنایع پتروشیمی در یک سال گذشته با بخش خصوصی بهبود یافته و قابل مقایسه با سال های قبل نیست. با توجه به فرهنگ سازی که در شرکت ملی صنایع پتروشیمی در یک سال گذشته رخ داده است، تعامل با بخش خصوصی بسیار بیشتر شده است و بخش خصوصی نیز به این مساله اذعان دارد.
برای گذر از شرایطی که در دوران تحریم نیز حاکم شده بود فعالیت های همه جانبه ای با هماهنگی با وزارت نفت در زمینه جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی انجام شده است. همه مواردی که مطرح کردم در همین یک سال اخیر و در زمان مدیریت بنده در این شرکت است. یکی از اولویت های کاری این شرکت در زمان باقی مانده تا پایان کار دولت یازدهم، یکپارچه سازی بازرگانی است. در زمینه HSE که البته به نظر من، مهمترین مقوله آن، ایمنی است هم فعالیت های گسترده ای برای تامین زیرساخت ها، تامین تجهیزات وآمادگی برای مدیریت بحران انجام دادیم؛ برای ممیزی ایمنی و آتش نشانی نیز بررسی های لازم انجام شده و مشاورین مربوطه به زودی انتخاب می شوند.
روزنامه گسترش صنعت: آیا شرکت های خصوصی را تشویق می کنید از کشورهایی چون روسیه یا همچنان از چین نیازهای خود را تامین کنند؟
شاهدایی: تاکنون از تکنولوژی روسیه در طرح های پتروشیمی استفاده نشده است و به دلیل غیر اقتصادی بودن تکنولوژی آن نیز مورد تایید شرکت ملی صنایع پتروشیمی نبوده است.اما درحال حاضر بخش خصوصی مذاکراتی با روسیه انجام داده است و شاید شرکت ها بتوانند تکنولوژی لازم برای تکمیل زنجیره ارزش را از روسیه تامین کنند.در حوزه فاینانس چین نیز معمولا شرکت ها بر اساس قرارداد، باید 50 درصد تجهیزات مورد نیاز خود را از این کشور تامین کنند. بنابراین تلاش می شود از نظر کیفیت اقدام به خرید تجهیزاتی شود که قابل رقابت با نمونه های اروپایی باشند.البته در برخی مواقع، شرکت های چینی را وادار کردیم که برخی از تجهیزات را از اروپا بخرند و درقالب فاینانس چین به ایران بیاورند.
روزنامه کسب و کار: شرکت های پتروشیمی از شیوه قیمت گذاری و تنظیم بازار که بدون دخالت آن ها صورت می گیرد، گله مند هستند و تخصیص بهینه خوراک را دقیق نمی دانند؟
شاهدایی: بخش خصوصی در قیمت گذاری خوراک دخیل بوده اما این بخش به دنبال سودآوری حداکثر و حاشیه سود است. وزارت نفت تامین کننده خوراک است و تمام مباحث درنظر گرفته شده است تا بخش خصوصی متضرر نشود و حاشیه سود 25 تا 30 درصدی برای آن ها لحاظ شود.البته این امر در مورد شرکت هایی که از خوراک مایع استفاده می کنند صدق نمی کند، بنابراین برای سر و سامان دادن به این موضوع نیز در مجلی کمیسیونی ایجاد شده است .
خبرگزاری مهر: اخیرا ایران و ژاپن برای بازگشایی خط اعتباری توافق کردند، سهم پتروشیمی ها از این امر مشخص شده است؟
شاهدایی: تاکنون هیچ خط اعتباری با کشور ژاپن برقرار نشده است، به دلیل تحریم مشکلاتی در پرداخت اقساط شرکت های ایرانی وجود داشت و مبادلات بانکی قطع شده بود و مانیز نتوانستیم قسط های بدهی خود را پرداخت کنیم. مقدار بدهی بسیارپایین بود و برای پرداخت اقساط درحال مذاکره هستیم تا این مشکل برطرف شود.
وب سایت افق انرژی: آیا چابهار می تواند قطب سوم پتروشیمی باشد؟
شاهدایی: شرکت ملی صنایع پتروشیمی دیگر در زیرساخت ها سرمایه گذاری نمی کند. هنگامی که طرح ها دولتی بود، در ماهشهر و عسلویه سرمایه گذاری کردیم اما این امر در بخش های جدید توسط بخش خصوصی باید انجام شود.
در منطقه پارسیان ایمیدرو، در منطقه چابهار بخش خصوصی، در منطقه جاسک به احتمال زیاد وزارت نفت و در مناطق آزاد چون لاوان و قشم نیز بخش خصوصی سرمایه گذاری می کنند. ما فقط در منطقه ویژه ماهشهر سرمایه گذاری می کنیم به دلیل این که مالکیت منطقه با ما است.
خبرگزاری تسنیم: با وجود اشباع شدن بازار اوره و آمونیاک، قرار بود که دیگر هیچ مجوز احداث طرحی در این زمنیه صادر نشود، اما شما در صحبت هایتان به ارائه مجوز طرح های اوره و آمونیاک جدید در برنامه ششم با ظرفیت دو میلیون تن اشاره کردید؟
شاهدایی: مجوزهای طرح جدید اوره و آمونیاک در گذشته صادر شده بود. با این وجود این طرح ها تجمیع شده اند و مکان اجرای آنها در مناطق جدید توسعه چابهار و پارسیان در نظر گرفته شده اند.
روزنامه فرصت امروز: عملکرد بازرگانی پتروشیمی را چگونه می سنجید؟
شاهدایی: این شرکت در ابتدای تاسیس متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی بود و از محل فروش محصولات، فاینانس مورد نیاز طرح ها در ماهشهر و عسلویه را تامین می کرد.
پس از واگذاری شرکت بازرگانی پتروشیمی و سایر شرکت های پتروشیمی به بخش خصوصی، هر کدام از این شرکت ها برای خود شرکت های بازرگانی ایجاد کردند و با برند خود، محصولات را صادر می کنند، درحالی که در گذشته تمام محصولات با برند شرکت ملی صنایع پتروشیمی صادر می شد. به عنوان مثال پتروشیمی جم، پتروشیمی اراک، پتروشیمی اصفهان و هلدینگ ها با برند خود محصولاتشان را در بازار عرضه می کنند.
وقتی فروش محصولات تجمیع نشود و با یک برند صادر نشوند، شرکت ها نمی توانند سیاست گذار و تعیین کننده قیمت در منطقه باشند. حجم محصولات پتروشیمی ایران قابل توجه است. در لیست ICIS هلدینگ خلیج فارس رتبه 31 و سه پتروشیمی دیگر رتبه های 104 و 113 را کسب کردند درحالی که اگر صادرات این شرکت ها تجمیع می شد، رتبه 10 را کسب می کردند و می توانستند اعتبار جهانی داشته باشند، فاینانس جذب کنند و تعیین کننده قیمت باشند. . در هر حال به دنبال یکپارچه سازی بازرگانی پتروشیمی ها هستیم. شرکت بازرگانی پتروشیمی نیز خصوصی است و من نمی توانم به عنوان دولت برای آن سیاست گذاری کنم؛ این شرکت خود باید با سایر شرکت ها به تعامل برسد.
روزنامه عصر اقتصاد: طرح های اقتصاد مقاوماتی که هنوز افتتاح نشده اند، کدام است؟
شاهدایی: با خط لوله اتیلن غرب در مجموع13 طرح در اقتصاد مقاومتی آماده بهره برداری هستند که از این تعداد پتروشیمی کردستان در مرحله بهره برداری است، فاز سوم پردیس نیز در حال پیش راه اندازی است و طرح متانول کاوه نیز در لیست قرار دارد که تا بهار 96 افتتاح خواهد شد .
خبرگزاری ایرنا: در دولت یازدهم افزایش ظرفیت و تولید چقدر بوده است و با توجه به قانون آنتی دامپیتنگ که هند و ترکیه تصویب کرده اند، چه اقداماتی صورت گرفته است؟
شاهدایی: در مجموع ، ظرفیت نصب شده در این دولت 16 درصد رشد داشته است، که این میزان تا پایان امسال به 32 درصد افزایش می یابد.
قانون آنتی دامپینگ برای حمایت ازتولید داخلی آن کشورها وضع شده است و برای رفع این قانون در حال مذاکره هستیم. اگر بازرگانی یکپارچه داشته باشیم، به عنوان سیاستگذار می توانیم در منطقه با تنظیم عرضه و قیمت در بازار نقش ایفا کنیم . در حال حاضر هلدینگ ها بصورت منسجم محصول ارائه نمی کنند و در تلاش هستیم تا کشورهای دیگر قانون آنتی دامپینگ را اجرا نکنند.
وب سایت نفت ما: در چند روز گذشته برخی از پتروشیمی ها با قطع خوراک گاز مواجه بودند، شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای جلوگیری از ضرر و آسیب به این شرکت ها چه تمهیدات و اقداماتی را انجام داده است؟
شاهدایی: در قرارداد خوراک شرک های پتروشیمی با شرکت ملی گاز ذکر شده است که در شرایط بحرانی ، به ویژه در فصل سرما، اولویت با تامین گاز خانگی است. در شرایط بحرانی شرکت گاز مقادیر کاهش خوراک را به شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام می کند و ما بر اساس توزیع متوازن، میزان دریافتی خوراک گاز را مدیریت می کنیم.